Ortalık felaketten geçilmiyor. İrili ufaklı facialarla ölüyoruz durmadan. Tüm kanallarda içimiz kan ağlıyor söyleminin türevleri. Sebep fark etmiyor. Pisi pisine ölen askerler, polisler, itfaiyeciler, kurtarmacılar, işçiler, çocuklar... Ardından TV'lerde üzgün pozlarda sunucular, konuklar. Devletin zaten umurunda değil. Orası ayrı bir dünya. Devlet paralel ülke olmuş artık TR'de. Milletin sorunlarıyla ilgilenmeye tenezzül bile etmiyorlar. Büyük projeler peşinde onlar, meşgul edilmek bile istemiyorlar ülkedeki felaketlerle. Gerekirse milletsiz bile bu devlet ayakta kalır kafasında bir delilik yaşıyorlar.
Sokakları geziyorum. Hiç TV'lerde yansıtıldığı gibi bir durum yok. İnsanlar ya artık milli bir değersizliğimiz haline gelmiş öfkelerini etrafa saçıyor ya gezmelerine, eğlenmelerine devam ediyor. Koşturmacalar aynı. Umursamazlıklar aynı. Terbiyesizlikler aynı. Yani kimsenin umurunda falan değil sürekli tekrarlayan facialar. Kimse yasta falan değil. Uydurmayın. Artık birlik beraberlik söyleminin ikiyüzlülüğü fena halde ifşa olmuş durumda. Herkes kendi canını kurtarma derdinde. Mümkünse herkes kendi keyfinin derdinde. Güvenilecek bir kurum kalmayınca sağkalım siyaseti iktidarda. Herkes kendine. Bu millet böyle. Gerçek bu. Kültürümüzün bir parçası yok yere ölüp gitmek. Başkasının ölümü ancak sevindiriyor bizi. Neden mi? Başkasına isabet ettiği için barbarlığın şarapneli.
İnsana bu kadar umursamaz olan millet başka ülkelere üzülür mü? Umurunda olmaz. Vitrin yapar sadece bir kaç sembol seçip Gazze gibi. Böyle bir güruh hayvanına acır mı! Nehrine yaylasına denizine kumsalına ormanına üzülür mü! Tabii ki hayır. Akşam ne yiyeceğinin derdinde kalabalıklar.
Uyandığında tir tir titriyordu. Pencereden sızan ışığa bakılırsa
güneş doğmuştu ama sımsıkı kapalı perdeler, içeride sadece loş bir aydınlığa
müsaade ediyordu. Önce yorganı üstüne çekip başını da içine sokarak ısınmaya
çalıştı. Eylülün ilk haftaları yazdan kalma sıcacık bir havayla geçiyordu ama içindeki
soğuk umursamıyordu bile. Kafasını tekrar dışarı çıkarıp, yüzünde şaşırmış bir
ifadeyle etrafına baktı. Odada dayanılmaz bir soğuk dışında her şey normal
gözüküyordu. Yaklaşık 6aydır bu haldeydi,
üşümekten başka bir his yoktu sanki hayatında. Yazın geçer belki demişti
doktorlar ama ağustosun en sıcak günlerinde bile daha da kötüleşmişti içini
kaplayan soğuk hissi. Kalktı, battaniyeyi sırtına alıp salona doğru yürüdü. Her
şey akşam bıraktığı gibiydi. Perdeleri açıp yüzü güneye dönük, penceresinden sokağa
baktı. Aşağıda insanlar toplanmıştı ve bir ambulansın ışıkları yanıp sönüyordu.
Belki de insanlar yoktu, ambulanstan da emin olamadı, sonra ışıklar ve insanlar
birbirine girdi. Sonra. Baş dönmesi. Soğuktan aklı ona oyunlar oynuyordu belki. Yutkundu, midesinin bulandığını hissetti. Perdeyi kapatıp açınca hepsi
kayboldu, sakin bir sokak görüntüsü karşısındaydı şimdi. Kimsenin üşür gibi bir
hali yoktu, şortla gezenler bile vardı. Sorunun kendisinde olduğunu hatırlattığı
için hemen perdeyi bir kez daha kapatıp pencereden uzaklaştı. İnsan bir derdi
başkalarının da paylaştığını gördüğünde yalnızlık hissinden kurtulur ve bencil
bir sevinç duyar. Aksi halde iyice yıkılır, sorunun kişiselliği, harekete
geçmesini gerektirir çünkü. Mutfağa gidip bir kahve yaptı. Hızlı hızlı içti. Sanki
yapacak bir işi varmış gibi.
Aylar önce başlayan üşüme hissi bir daha ne yaparsa yapsın
geçmemişti. Gitmediği hastane denemediği tedavi kalmamıştı. Sıcacık havalarda
dahi montsuz paltosuz dışarı çıkamaz halde olmak ona korkunç bir sıkıntı veriyordu.
Doktorlar çaresizdi. Evi ne kadar ısıtırsa ısıtsın değişen bir şey olmuyordu. Artık
pes etmiş, yeni hayatına alışmaya çalışıyordu. Hiçbir şey eskisi gibi değildi.
İnsanların bakışlarından bunaldığı için sokağa çıkmak gelmiyordu içinden. Kat
kat giyimli halde aralarında dolaştığında onu işaret edip fısıldaşıyor, hatta
bazen laf atıyorlardı kahkahalar eşliğinde. Çaresiz evine kapandı. Aklında tek
bir soru vardı. Bir türlü cevaplandıramadığı tek bir soru. Soğuk, buz gibi bir soru.Neden üşüyordu?
Normalde hafıza sorunu yok gibiydi ama soğuktan öncesine
dair boşluklar vardı. Ne kadar uğraşsa, sorunun kaynağına dair bir şey
hatırlayamıyordu. Ailesi bu konuda bir şeyler anlatmaya çalışmış ama onlar daha
söze başlar başlamaz kulakları çınlamaya başlamış ve bayılmıştı. Bir daha da
konu açılmamıştı aralarında. İşitme duyusu da istemsiz olarak bu konuda
konuşulmasına izin vermiyordu anlaşılan. Anne ve babası ayda bir uğrar, erzak
falan getirirler, hem ona acıyan hem de sanki suçluluk duyan bakışlarla biraz
oturup giderlerdi. Sanki usta bir kurgucu hayatından belli bir kısmı pürüzsüz
bir şekilde kesip atmıştı. Ev hapsine dönmüş bir yaşam. Dışarıdan ihtiyacı olan
her şeyi sipariş verip kapıya getirtiyordu. Arkadaşı kalmamıştı, zaten çok
yoktu. Kitaplara, filmlere vermişti kendini.
Artık bu kabusu kabullenmişken, günler böyle geçip giderken,
eylülün ikinci haftası gibi balkon kapısına vurulduğunu duydu. Salona gitti. Bir leylek
duruyordu camın ardında. Gagasıyla kapıya vurur gibi tıklatıyordu camı. Bir
misafirdi adeta. Adam ilk kez böyle bir durumla karşılaşıyordu. Tuhaf bir
kıpırtı duydu içinde. Sanki kanatlanmış gibi hareketleri hızlandı. Hafta sonu
bir kilo balık alıp buzdolabına koyduğunu hatırladı. Aslında deniz ürünlerini
sevmezdi ve bunu neden yaptığına bir anlam verememişti. Büyülenmiş gibi dolaptan
torbayı alıp ona doğru yürüdü ve balkon kapısını açtı. Balıkları bir kaba
boşaltırken kuşun bacağında tuhaf bir kabartı fark etti. Dikkatle bakınca bir
kağıt iliştirildiğini gördü. Kuş önce vazifesini tamamlamak istiyor ve onu bekliyor gibiydi. Bir postacı gibi. Balıklara bile hamle yapmamıştı. Genç adam çekinerek ama merakla kuşun bacağına
sarılmış kağıdı çözmeye başladı, leylek bunu bekler gibi kıpırdamadan duruyordu,
kağıdı alıp kapıyı kapatırken kuş balıkları yemeye başlamıştı bile. Sanki
görevini tamamladığına kanaat getirmiş gibi. Soğukların başladığı sabahtan beri
hiç bu kadar heyecanlandığını hissetmemişti genç adam. Birisi yaşadığını hatırlatmış gibiydi. Soğuk
hissizlik duvarı yıkılmıştı nihayet. Rulo halindeki kağıdı açtı ve gözleri
yazının üzerinde gezdikçe büyüdü.
Kısacık bir mesajdı. Okuduktan sonra masanın üzerine
bıraktı. Önce kışlık şapkasını çıkardı ve atkısını çözdü. Sonra evde üzerinden
eksik etmediği kürklü montunun fermuarını açtı, çıkarıp koltuğun üzerine
koydu. Hava alabildiğine serindi o gece ama sıcak havalarda bile kat kat
giyinen adam soyunmaya devam etti. Çırılçıplak
kalana kadar büyük bir huzur içinde soyundu. Artık titremiyordu. Üşümüyordu.
Soğuktan eser yoktu. Kapıyı açtı. 7 katlı apartmanın en üst katındaydı dairesi, çatıya
giden yıkılacak gibi merdivenleri tırmandı. Rahat adımlarla kiremitlerin
üzerinde yürüyerek en uçtaki bacanın yanına gitti. Her tarafta çok eskiden
kalma söndürülmüş sigara izmaritleri vardı. Artık her şeyi hatırlıyordu. O buz gibi Mart gecesi birkaç dakika öncesi kadar, sevdiğinin
kokusunu duyabileceği kadar yakındı ona.
Genç kız akşamları çatıya çıkıp baharda gelen leyleği
beslemeyi çok severdi. Sonra da sigarasını yakar, genç adama sarılıp önlerinde
uzanan şehri işaret ederek hayallerinden bahsederdi. Bir gün çatıda kanadı
incinmiş bir leylek buldular. Kız onu kendine benzetmiş, tedavi ettirmiş,
birkaç hafta baktıktan sonra serbest bırakmış, fakat uçurmadan önce leyleğin ayağına
bir kağıt bağlamıştı. Defalarca sorsa da ne yazdığını ona söylememişti kız. Hemen
ardından kar atıştıran o buz gibi gece. Son
akşamları. Aileleri bir türlü
birlikteliklerine izin vermeyince, ayrılmaktansa beraber intihar etmeye karar
verdikleri, kendilerini uçurum gibi bir ümitsizliğe bırakıverecekleri o uğursuz
gece. Toplumun yaşam şansı vermediği medeni azınlıktan iki gencin kara ve karlı
son gecesi. Tam el ele atlayacakken genç adam son anda ne olduysa vazgeçmiş, ama
sevgilisi kendini aşağıya bırakırken yaptığı hamle onu kurtarmaya yetmemişti.
Sonrası malum. Ayrılık ve ansızın beliren amansız bir soğuk ile kısmi hafıza ve
işitme kaybı.
Genç adam gözünden akan yaşlara karşın buruk bir mutluluk
hissediyordu sanki. Sözünü geç de olsa tutmanın verdiği bir gönül rahatlığı
belki. Ne çok sağlam ne de çok kaypak durmayan eğreti kızıl kiremitlerin yerini
boşluğa bıraktığı son noktaya kadar yürüdü. Notta yazan kısacık cümleyi kısık
sesle tekrarladı: “Madem aşağıya
gelmedin, yukarıda bekleyeceğim”.
Kızcağız onları ayıranın, anlaşmayı bozanın, er ya da geç en
çok sevdiği insanın ta kendisi olacağını anlamıştı demek ki. Kim bilir, belki
de bu kararı almasına da, uğruna ailesini okulunu terk ettiği sevgilisine karşı
için için duyduğu bu büyük hayal kırıklığı sebep olmuştu. Çatının kıyısına doğru yaklaştıkça genç adamın içini sıcacık hisler kaplıyordu. Kalbi deli gibi
atıyor, içi ısındıkça ısınıyordu. Gözlerinden yaşlar süzülmüyor çağlıyordu
adeta. Kanı ihaneti ortaya çıkmış bir hain gibi, kaçacak bir yer arar gibi,
vücudunda dört dönüyordu. Evinde yaptığı gibi yüzünü güneye döndü ve kızıl kiremitlerin kıyısında, uçmaya
hazırlanan göçmen kuşlar gibi kollarını iki yana açtı. Aşağıya doğru kararlı
ama gergin bir adım attı. Boşluk için bu kadarı yeterliydi, ikinci adımı söke
söke kendisi aldı.
Gecenin içinde bir kanat sesi duyuldu. Sürüsünün gerisinde
kalmış bir kuş, geç de olsa, görevini yerine getirmiş olmanın rahatlığıyla,
karanlık şehrin üstünde, ait olduğunu hissettiği adresi bilinmez bir yerlere
doğru kanat çırpıyordu, yaşam sevinciyle.
"The Potato Eaters" (De Aardappeleters) - Vincent van Gogh (1885)
Özellikle siyasetçilerde ama gazetecisinden televizyoncusuna edebiyatçısından düşünürüne büyük çoğunlukta gözlemlediğim bir davranış var. Halkı kutsamak. Halkı yalandan kutsamak aslında. Oy icabı. Hükümet beceriksiz ya da kötü niyetli, devleti de ele geçirmiş, halkımız buna bir çare bulacakmış. Halkımıza güveniyorlarmış. Bu halk yapılan zalimlikleri görüyormuş. Halkın tokadı geliyormuş falan filan. Baştan aşağı yanlış bir tespit. Züğürt tesellisi bir nevi. 20 seneyi geçti bu halk değil miydi bunları tepemize çıkaran?
Geçenlerde bir habere rastladım. 2025 yazında Amasyalı bir çiftçi, tüccar düşük fiyat verdiği için protesto olarak 8 ton patatesini kent meydanında dağıtıyor. 8 ton patates 8 dakikada bedavaya gidiyor kapış kapış. İnsanlar gelip çuval çuval götürüyor.
Herkes "işte ekonominin geldiği nokta". "Memleketi bitirdiler" falan diyor, tamam da teşhisi doğru koymak lazım. Bunlar olmasaydı başkası eninde sonunda bitirecekti zaten çünkü halk doğuruyor bu canavarların hepsini. Bu halkın kültürü hayat veriyor yaşanan tüm zalimliklere ve bu zehirli atmosfere.
Habere dönelim. Farklı bir açıdan bakalım. Yahu o kadar insan gelip kent meydanında patatesleri götürüyor. Bildiğin sırtlayıp götürüyorlar. Ama kimse de düşünmüyor, adamın bir çuval patatesini alıyoruz, paramız olduğu kadar bir şeyler bırakalım, hiç değilse o da daha az mağdur olsun. Yok. Herkes "malı götürmenin" peşinde. Hedefe kilitlenmişler, gözleri başka hiçbir şeyi görmez olmuş. Kim bunlar? Halkımız. Coğrafya neresi? Anadolu. Aziz Anadolu.
Hiç paran yoktur, tamam, olabilir, ama bu kadar insan bir çuval patates için bir kilo patates parası da mı veremiyordu. Belki adam cinnet geçirdi ürününü dağıtıyor, belki ailesine kızdı, belki bankaya kızdı. Düşünürsün değil mi? Belki pişman olacak sonra. Bu kadar patates alıyorum, hiç değilse biraz olsun karşılığını vereyim diye düşünen niye yok. Kapanın elinde kalıyor batan geminin malları ya. Bir çeşit yağma. Bir tekme de onlar vuruyor. İşin gerçeği bu. İnsanımız bu. Halk bu. Anadolu bu.
Alternatif bir senaryo yazalım. Çiftçimiz tüccarın aç gözlülüğüne de devletin plansızlığına da tepki olarak patatesini bedava sattığında halk makul bir bedelle bu patatesleri almış olsa bundan sonra tüccarlar da devlet de bundan bir ders çıkarabilirdi. Halk da aracısız daha ucuza patates yemiş olurdu. Oysa bu manzaradan sonra tüm çiftçilerde malını ücretsiz dağıtma korkusu büyümüş oldu. Belki "halka düşmek" diye bir tabir peydahlandı hatta.
İktidar yanlısı medya haberini zaten yapmaz, siyasetçilere sorulursa da şov yapmış der geçerler. Muhalif medya ekonominin berbat haline örnek gösterir, halkımızı ne hale getirdiler diye anlatır. Oysa bu olay esas toplumun ne halde olduğunu gösteriyor bence. Halkın ahlakını gösteren bir durum bu. Çok net gösteriyor hem de. Aynı zamanda halkın adalet anlayışını da ortaya koyuyor. Düşene vur adaleti bu.
Tepedekilerde kasa kasa dolar
Diptekilere düşen sadece patates, çuval çuval
Ama kültürel doku aynı.
Aşağıdakiler yukarıdakiler
Yok birbirlerinden çok bir farkları
İşte bunu görmeden, bunun üzerine gitmeden iflah olmayız biz.
Böyle halka böyle devlet.
Denklem bu kadar basit.
Bugün ak olur yarın pak.
TR'de hedeflenmesi gereken halkın iktidarı değil, halka rağmen halkı düşünecek olan asil azınlığın iktidarıdır.
Ülkenin yetişmiş insanlarını alanlarında söz sahibi yapmak olmalıdır amaç.
Kalabalıkların disiplinli bir yaşama zorlanması olmalı hedef. Hukukun net çizgilerle çizdiği bir disiplin.
Önce yurdunu, insanını düşünerek çalışan bir anlayışın iyi niyetli ve namuslu idaresine ihtiyacımız var.
Ha siz sürekli halka bırakırsanız,
Bu halk her şeyin en doğrusunu bilir çok şükür falan diye popülizmin dibine vurursanız:
Üçüncü sınıf taşra siyasetçilerinin cazgırlıklarıyla geçer gider ömürler, yitip gider yeni nesiller. Ortada ne memleket kalır, ne de tek bir insani değer.
Bir anne kedi ikinci göbek çocukları karnında geldi evde doğurdu. Daha bir öncekileri bırakmamıştım. Yine 3 tane çocuk. Aslında dört taneydi ama biri ölü doğdu. Kenara ayırdım gözünü açamadan göçüp giden bebeği. Bir gün unutmuşum evde. Belki de unutmak istedim. İkinci gün torbayı açınca kurtlanmış bedeniyle karşılaştım. Hayata gözlerini açamadan kurtçukların içine kurulduğu bir minik cansız beden. Ötesi var mı? Her şey bu kadar işte. Memento Mori.
Yırtmışım sizin havanızı da cakanızı da bre insanlar!
Kurtçuklarını bekleyen bedenleriz işte, hepsi o kadar..!
Yaşam ne kadar kırılgan. Ve acımasız. Bana göre en azından. Yoksa kendi içinde bir devasa ilişkisi var her şeyin. Dönüşüp duran madde. Yaşam ve ölüm. İnsanın hayatı hikayeleştirerek çıldırmak yerine kaybolmayı seçmesi. Anlaşılabilir. Bazen din bazen şiir. Anlam arayışları. Ölümün de ölümsüzlüğün de çekilmez ağırlığı.
Ölümü unutmamak.
kendini bilmek aslında.
Her şeyi bilemeyeceğini bilmek. Kabullenmek.
Hayatın kırılganlığını hissetmesi lazım insanın.
Kendi kırılganlığını.
Cevapsızlıklar. Çaresizlikler. Acizlikler
Evet, hayatın geçiciliğini hissetmek lazım.
Oysa her şeyi çözmüş gibi kalabalıklar
Burada tanımlanmış makbul insanı gerçekleştirmek.
Öbür dünyada da cennetler hazır.
Oldu da bitti maşallah.
Yazlık kışlık yapmış insan rahatlığı.
Yaşamak ölmüş, hayattan saklanırken bunlar.
Şu sokaktaki insanlara bakın, nasıl da zavallılar.
Her an bir beyin kanaması geçirip toprağın altında böcek yuvası olabileceklerini bilmiyor gibi bir kibir.
Malıyla makamıyla güzelliğiyle gösterişiyle övünen, övülmek için çabalayan zavallılar
Hayata gözlerini açamadan minnacık bedeni kurtçuk yuvası olmuş bir kedi bebeği
"La Strada Entra Nella Casa" (The Street Enters the House) Umberto Boccioni
Geçenlerde yazlık bir yerde balkondayım. Herkes akşam
yemeğini balkonda yiyor. Bahsettiğim insanların çoğu da yaşını başını almış,
emekli tipler. Ülkenin nispeten uygar sayılan kesimi. Genç çok az. Yahu nasıl bir gürültü çıkarıyorlar inanamazsınız!
Bağıra çağıra saçma sapan şeyler söyleyenler, çat! çut! tabak çanak sesleri…
abuk sabuk televizyon programlarından yükselen bağrışmalar, müzik dedikleri anlamsız bağırtılar ya da ucuz ritimler, telefonda bağıra bağıra konuşmalar, plastik
sandalyelerin ikide bir daaaart! diye çekilmelerini saymıyorum bile. Ben
karşımdaki insanın ne dediğini duymakta zorlanıyordum, o derece! Bir şey
çalışmak mümkün değil. Balkonda yüzünü okşayacak bir esintinin tadını çıkartmak
falan imkansız. Gece ilerleyen saatlere
kadar azalıp çoğalarak devam etti milletin balkon keyfi. Benim açımdan gürültü
bombardımanı oldu. Sığınacak yer aradım, bir süre sonra kulaklıklarıma kaçtım.
Bu sefer de yanındakilere ayıp oluyor. Pencereyi kapıyı kapatsan sıcak
bunaltıyor. Yine sıkışmışlık hissi. Yine kaçacak bir yer aramak zorunda kalış.
Eğlence ve keyif anlayışımızın acınacak seviyelerde olduğunu çok sık
gözlemliyorum. İlkel toplum derken o kadar çok örneği var ki. Her yaş için böyle. Al gencini vur yaşlısına. Bu halkın yaşatmayan bir yaşam kültürü var. Büyük zalimlikleri bırak gündelik hayatı bile korku filmi gibi. Düşünmeye fırsat vermiyor, her anı gürültüye boğuyor.
Niye hala buradayım ben?
Çok sevdiğim bir şarkı geliyor aklıma.
"Kaçsam bırakıp"
Türkçe'ye yakın olmak istememin de bir payı olmalı mutlaka, mecburiyetler yanında.
***
Mehveş Dolay.
İzmirli bir öğretmen. Müzik öğretmeni. Aynı zamanda bestekar.
En sevdiğim Türk şarkılarından biri ona ait.
"Kaçsam bırakıp, yollara gitsem"
Hakkında fazla bilgi bulmak da mümkün değil.
Yeğeni Ekin Duru'nun 2022'de yazdığına göre 1899 doğumlu. Kendi sözleriyle aktarıyorum teyzesiyle ilgili verdiği bilgilerden bir kısmını, aşağıda kaynağı vererek:
"Türkiye’deki ilk kadın ilkokul müfettişi olarak yıllarca İzmir’in çevresindeki tüm dağ ve bayırları dolaşarak köy okullarını teftiş etti. Eğitimde kum havuzlarından yararlanarak coğrafya derslerine, rondolar yazıp besteleyerek müzik derslerine hayat verdi. Çok güzel ut çalardı. Yukarıdaki eserini 20-25 yaşlarında yapıyor. Columbia Plak Şirketinde kaydettiriyor. Beste ilk kez Deniz Kızı Eftalya tarafından plağa okunuyor. Besteci olarak plakta bir erkek ismi kullanıyor, zira o dönemde bir kadının bestekar olması söz konusu değil. Daha sonra Önder Focan ve Ümit Yazıcı asıl bestekarın Mehveş Dolay olduğunu doğruluyorlar. Bunun dışında 60 kadar bestesi olduğu sanılıyor ama hiçbiri gün ışığına çıkamadı. Söylediğine göre bunları kaydettiği defteri bir öğretmen arkadaşına vermiş ve o defter bir daha kendisine geri dönmemiş.
"Annem ve babam ben 4,5 yaşındayken boşandılar ve annem benimle birlikte teyzemin Ankara Saman Pazarındaki evine geldi. Boşanma davası sürerken teyzem soğuk kış günlerinde örtünmem için kendi kürkünü bozdurup battaniye yaptırmış. O battaniyeyi uzun yıllar kullandım.
Hayatını mesleğine ve sokak hayvanlarına adadı ve hiç evlenmedi. Evimiz hasta ve sakat kedi ve köpeklerle dolup taştı. “Hayvanlar insanlardan çok daha sadık” derdi. 1976 yılında 77 yaşındayken vefat etti."
Yeğeninin cümleleriyle bu harika şarkının bestecisi güftecisi kadın.
Çocukken kaçırmadan seyrettiğim dizilerden biri de Küçük
Ev’di. “Little House on the Prairie”. Pazar günleri öğleden önce TRT
gösterirdi, büyük aksiyonlu maceralar olmamasına karşın çok sever başından
kalkamazdım. Yıllar sonra internet imkanlarıyla edindim, hala özledikçe
seyrettiğim bir dizi olarak bana arkadaşlık etmeye devam ediyor.
19yy'da Amerikan kırsalında yaşayan üç kız çocuğa sahip bir
ailenin hayatı, kasaba sakinleriyle iletişimi ve yaşadıkları zorluklar ve
sorunlar anlatılırdı. Aile dizisi denilebilir. Michael Landon baba rolünde hem senaristliği, yönetmenliği, yapımcılığıyla, hem de oynadığı karakterle harikalar yaratırken,
anne rolündeki Karen Grassle’ın oynadığı Caroline Ingalls’a daha farklı bir
hayranlığım vardı. Çok güzel bir kadın olduğuna şüphe yoktu ama benim
hayranlığım başka özelliklerine yönelikti. Mesela güler yüzlü çok kadın gördüm
ama bazılarınınki başka oluyor, daha içten daha doğal, en ufak bir terslikte
kaybolmayan, makyaj gibi akıp gitmeyen, dayanıklı, kalıcı, katkısız, daha içten
bir güler yüz.
Caroline Ingalls’ı tarif ederken “duruluk” mutlaka ihtiyaç
duyacağınız bir başka kelime. Güzelliğinden nezaketine, güler yüzünden
giyimine, tavırlarına, yürüyüşüne bu kadar duru bir kadına rastlamak o kadar
zordur ki. Hele günümüzde, hele TR’de.
Üstelik baştan aşağı asaletti kadın. Ama saraylarda oradan
oraya dolaşıp duran, ünvanlarla ya da ihtişamla ayakta durabilen kurumlu ve
kupkuru bir asalet değildi onunki. Tertemiz ve tabii bir asaleti vardı kadının
her halinin. Yemek yaparken de örgüsünü örerken de hissettirirdi ekranın
ötesine. Üstelik yaşadıkları o küçücük kütük evin içinde hiçbir çaba sarf
etmeden bile asaletini görmemek imkansızdı. Sentetik değil genetik bir asaletti
onunkisi. Her şeyden bağımsız olarak insanın kalitesi aidiyetlerinden değil
asaletinden geliyor ki onun da çoğu genetik, bazı şeyler sonradan olmuyor,
olamıyor. Satın alınamıyor.
Tırnak içinde “Klasik bir kadının” zirvesi olarak da
bakılabilir Caroline Ingalls’a çünkü bakış açıları genelde topluma çok aykırı
olmayan klasik, dindar, yer yer muhafazakar ama adaletli, anaç bir duruşa
sahipti. Ara sıra sinirlendirdiklerinde bile zarafetini kaybetmez, ama çocuksu
bir öfkeyle kızgınlığını kibar kibar belli etmekten de geri durmazdı.
Gençken seksi kadınlara daha çok ilgi gösteriyor insan.
Kabul edelim. Göğüsler, kalçalar, bacaklar uçuşuyor gözlerde ama dediğim gibi
Caroline Ingalls cinselliğin ötesinde gezinen bir kadın oldu hep benim
zihnimde.
Bir anne, bir eş, hatta bir arkadaş. Yaşamınızda her halinin
olmasını isteyeceğiniz bir kadın modeliydi Caroline Ingalls. Tanrıça
statüsündeydi benim için.
Sıcacık bir gülümseme, tepeden tırnağa anlayış, sarsılmaz
bir sadakat, sevecen bir ses, çalışkanlık, gülen gözler, güvenli bir liman, aile,
bulunmaz bir anne ve eş modeli, dupduru bir güzellik
ve bir kadına en çok yakışan şefkatle dolup taşan bir karakter, kelimenin tam anlamıyla
bir hanımefendi. Biraz masalsı bir duruşu da var, ya da bana öyle geldi hep, kabul ediyorum, ama insanın
hoşuna gidiyor. Üzerimdeki etkisi hiç kaybolmadı.
Kadın, bir erkek için mucizevi bir varlık.
Yığınla kalitesiz kadını, hatta karı diyelim bunlara, bu
karıları bir kenara süpürürsek, biraz önce bahsettiklerim bağlamında kaliteli
bir kadın insanı farklı bir seviyeye çıkartabiliyor. Başka hiçbir şekilde
tadamayacağınız hisleri tattırabiliyor, ulaşamayacağınız yerlere
ulaştırabiliyor, yükseltiyor. Ama bir yandan da korkunç bir ömür törpüsü çünkü
en ufak bir incinmeden bile esirgemek için kendini yiyip bitiriyor insan ve bu
da kendi hedeflerinden kendi seçimlerinden kendi hayatından yolundan uzaklaştırabiliyor
seni. Yürürken adım attığı yolu bile bir şeye takılmasın diye kontrol ederken
bulabiliyorsun kendini. Çok sevilen her şey için geçerli aslında bu durum.
Delirtici hale geliyor bazen, en azından benim gibiler için. Belki de ben duygu
ve düşünce hayatımda aşırılarda gezdiğim için böyle hissediyorum çünkü genelde
insanlar halinden memnun gibi. Bu açıdan bakıldığında sevdiğin bir kadınla
hayatını birleştirmenin ideallerine zararı mı faydası mı daha fazla olur sorusu
akla geliyor? Sabit bir cevabı olamayacak sorulardan. İnsanına, ilişkisine,
şartlarına göre değişir sanırım. Ama kendinizi de çevrenizi de çok daha iyi
tanımanızı sağladığı kesin. Yani yaşanması gereken tecrübelerden biri olduğu
ortada.
Nereden aklıma geldi Caroline Ingalls hakkında konuşmak, aslında
durup dururken bir şeylerin aklıma gelmesi yeterli bir sebep ama başka bir
nedeni daha var. Küçük Ev dizisinde oynayanların yazdığı hatıratlar vardır,
Melissa Gilbert, Melissa Anderson, okul öğretmenini oynayan Charlotte Stewart
hatta kötü yürekli kız Alison Arngrim’in hatıralarına, 2021 yılında Karen
Grassle’ın yazdığı Bright Lights, Prairie
Dust kitabı da katılmış. Yeni haberim olup da okumaya başlayınca, zihnimde
yaşattığım büyüttüğüm Caroline Ingalls karakteriyle ilgili birkaç kelime etmek
geldi içimden.
Bunca yıl sonra bile, "böyle insanlar da var" diyerek koştuğum
bir sığınak Caroline Ingalls. Modern çağlar ne getirirse getirsin, yerel ya da
küresel yozluklar hayatı ne kadar kirletirse kirletsin, ömrümün sonuna kadar
saygı ve sevgiyle hatırlayacağım Caroline Ingalls, zihnime kazınmış ilk ideal
kadın profili olabilir belki de.
Karen Grassle’ın “Bright Lights Prairie Dust” kitabını,
tırnak içinde o “Küçük Ev”de, ocağın başında, anlattıklarını dinleyen bir çocuk
gibi okuyacağımı hissediyorum diyerek denemeler serisinde hayal dünyamın ulu çınarlarından, Tanrıçalarından birine yer verdiğim bu yazıya da son noktayı koyalım.
Son yıllarda revaçta olan bir tartışma, hatta tehdit konusu var. Yapay zeka. Artificial Intelligence. Bilgisayarlar kontrolü ele geçirecek, makineler insanı dünyadan silecek falan. Filmler, diziler, kitaplar, makaleler. Genelde karamsar bir bakış açısıyla tartışılıyor. Sansasyona kaydıkça seyirci topluyor bu tartışmalar. Makinelerin gelişmesi ileride işi nereye götürebilir, insanlığın sonunu getirir mi tartışmaya değer bir konu, başka bir yazıda fikirlerimi ben de paylaşmak isterim. Ama çok daha yakın, çok daha güncel ve çok daha zararlı bir tehditten bahsetmek istiyorum ben. Evet, yapay zeka abartıldığı kadar olmasa da riskleriyle beraber geliyor ama yapay beka tüm olumsuzluklarını bugün hissettiğimiz çok daha somut ve güncel bir tehdit aslında. Üstelik getirisi de yok. Yapay Beka.
Nedir bu Yapay Beka?
Devletlerin yaşamsal diye sundukları ve halklarına dayattıkları uygulamaların icraatların vazgeçilmez gerekçesi yapay beka. Çıkar çevrelerine yaranmak için aldıkları tüm kararları beka sorunu olarak sunuyorlar, oysa ortada beka sorunu falan yok. En azından onların yaptıklarıyla beka sorununun bir ilgisi yok. Bak bunu yapmazsak vatan elden gider, şunu yapmazsak din elden gider, bunu yapmazsak ekonomi çöker. Biz olmazsak ülke biter. Palavralarının gerekçesi hep aynı. Beka. Benim deyişimle yapay beka.
Hemen yerel bir örnek vereyim. AKP örgütü 2023 seçimlerinde ne dedi? "Biz düşersek Gazze düşer" diyordu meydanlarda. Neticede AKP örgütü iktidarda kaldı ama bugün Gazze düşmeyi bırakın neredeyse haritadan silindi, dümdüz edildi, bir insanlık utancına dönüştü. Yapay Beka bu işte. Biz olmazsak şöyle olur böyle olur, ama bakıyorsunuz korkulan korkutulan ne varsa daha kötüsü oluyor bunlar varken. Ya da değişseler de hiçbir olumsuzluk olmuyor. Yapay bir beka sorunu yaratıp kendini vazgeçilmez göstermeye çalışan bir sahtekarlık söz konusu. Ne tarım, ne ekonomi ne eğitim ne hukuk beka sorunu değil ama Gazze beka sorunumuz öyle mi. Yapay Beka bu işte.
Mesela Terror diye bir dizi vardı. Kutuplarda mahsur kalan tayfalar arasında görüş ayrılığı ortaya çıkınca, sahte bir saldırıyı gerekçe göstererek silahlara ulaşıp üssü ele geçiren bir grup vardı. Aynı durum. Yapay Beka. Aman silahları verin yoksa hepimizi öldürecekler dediler meğer aralarından birkaçı düzenlemiş saldırıyı. Habis niyetlere paravan olan bir yapay beka.
Beka sorunu adaletsizliktir oysa. Yoksulluğun artmasıdır. Emniyetsizleşen sokaklardır. Sorunun sebebi olanların kendilerini tek çözüm seçeneği olarak gösterdiği bir ahlaksızlığa prim vermek toplumsal intihardır.
Yapay Bekayı bahane ederek yapılan kötülükleri, vurulan vurgunları say say bitmez. Dolayısıyla yapay zekaya gelene kadar insanlık önce kendi yalancılığını, çıkarcılığını, bencilliğini törpülemeye çalışsa, yapay beka sorunları yaratarak kendi halkını kazıklamasa çok daha mutlu bir yaşama kavuşabilir. Özellikle Türkiye gibi ilkel ülkelerin yapay zekayı değil yapay bekayı tartışması çok daha faydalı olacaktır.
İspanya'ya uzatmalarda yenilerek kupaya veda ettik.
Ortada maçtı. İki taraf da alabilirdi. Golsüz uzatmalara gitmesinden de belli zaten. İspanya bir tane atmayı becererek finale çıktı, yoksa çok üstün bir futbol sergileyemedi onlar da. Mesela Fransa daha çok zorlamıştı Almanları.
2025 Avrupa şampiyonasında Alman kadın milli futbol takımını takip edeyim derken diğer takımları da görmüş oldum. İsveç, İngiltere, Fransa, İspanya ve Almanya futbollarıyla öne çıkan takımlar oldu.
Genel bir değerlendirme olarak Almanların forvet hattı zayıf gözüktü. Biraz da teknik direktör seçimiymiş gibi geldi, savunmaya fazla yasladı takımı. Diğer güçlü takımlar gibi ısıran bir forvet hattına sahip değildik. Ne Cerci ne Schüller güçlü bir varlık gösteremedi. Schüller fazla oynama şansı dahi bulamadı nedense. Bu arada Cerci dedikleri Türk asıllı. Çerçi aslında soyadı. Orta saha da forvete katkı sağlayamadı, işler tıkandı bir noktada. Ne Hoffmann ne Bühl istenilen seviyede değildi. İki maçta uzun süre 10 kişi kalınca orta saha geri çekildi ve ileride çoğalamadık. Eksikler de vardı. Bir tutukluk göze çarptı, sanki sistem işlemedi bir türlü. Buraya kadar tecrübeyle geldik. Sonuçta ancak yarı finale yetti nefesimiz. Hakkımız da o kadardı bana sorarsanız. Özellikle son maçlarda en iyi performansı kalecimizin göstermesi de bir şeyler anlatıyor. Ben olsam özellikle forveti güçlendiririm sonraki turnuvalar için. Teknik direktörü de gözden geçiririm. İngiltere'nin teknik direktörü bir kadın var, daha iyi müdahaleleri oldu mesela.
Final maçında İngiltere İspanya oynayacak. Ben İngiltere'den yanayım. Zenciler, Latinler falan bana aşırı hırslı ve kavgacı geliyor. Geçen turnuvanın şampiyonu İngiliz takımı zaten.
Değişik bir deneyimdi benim için. Bir daha uzun süre futbol seyretmem herhalde. Belki 20 senedir baştan sona maç izlememiş biri olarak 5-6 tane maç seyrettim kısa sürede. Muhtemelen bir sonraki Avrupa şampiyonasına kadar benim futbol maceram da böylece sonuna geldi. Kısa bir süre Türkiye'nin iğrenç gündeminden, zehirli atmosferinden uzak durmuş oldum.
Teşekkürler Alman Kadın Milli Futbol Takımı.
En sevdiğim milli marş tartışmasız Rus milli marşıdır, duydum mu acayip duygulandırır beni, eşlik ederim, ama bu 3 bölümlük yazı dizisine Alman marşıyla son noktayı koyalım. Ülkesini satıp savan, yakıp yıkan bir topluluk değil, kıymetini bilen bir toplum olmamız dileğiyle.
Özellikle 2020'lerde yeni bir söylem moda oldu. Yeni nesil yani
Z kuşağı gümbür gümbür geliyormuş. Kalabalıklara yaranma konusunda
siyasetçilerle kıyasıya yarışan akademisyenlerden gazetecilere
televizyonculardan yazarlara, hepsinin ağzında aynı slogan aynı sakız. Bu nesil çok
başkaymış, taşlar yerinden oynayacakmış, inanılmaz bir gençlik varmış falan
filan. Umut fakirin ekmeği derler ya o hesap bir aldanmaca-aldatmaca-aklama ayini.
Hakikat şu: yeni nesil gümbür gümbür falan değil, tüm ilkel toplumlarda olduğu
gibi bizim, bizden öncekilerin geldiği gibi paldır küldür geliyor. Birikimsiz
ve bilinçsiz kaotik bir geliş yani. Z kuşağı dedikleri nesille ilgili bu tuhaf
söylemlere çok sık denk geldiğim için, ciddiye almasam da birkaç cümleyle
durumu kısaca tespit etmek istiyorum.
Bir kere bu Z kuşağının inanılmaz olduğu, gümbür gümbür
geldiği falan, saçma sapan bir yanılsama. Belki de insanların tutunacak dal ihtiyacına cevap veren bir efsane. Bence yok öyle bir şey. En ufak bir belirti
yok. Zaten öyle olmasını gerektirecek bir altyapıya da sahip değil gençlerimiz.
Ne eğitim ne öğretim ne ekonomi ne de yaşam kültürü açısından. Yeni neslin
bilgi ya da davranış olarak “sıçrama” şeklinde nitelenebilecek bir üstünlüğü
yok. Tam tersine dünyanın bizden çok daha ileri ülkelerinde gerileme olup
olmadığı tartışılıyor. Kitap okuma oranlarının odaklanma süresinin düştüğü ve
bunun beklenmedik negatif yansımaları olabileceği konuşuluyor. Peki bizde bu
söylemler nerden çıkıyor? Kime hizmet ediyor? Gayet basit, daha önce
açıkladığım “kutsalcılık” ilkelliğinin bir yansıması, binlerce aldatmacasından
bir başkası. Artık kültürel yani kitlesel hale gelmiş doğru ya da yanlış bir
şeyleri kutsama deliliğinin son gözdesi.
Yığınla genç görüyoruz günlük hayatta. Hiç öyle nezakette,
bilgide, bilinçte çağ atlamış bir halleri var mı yahu? Hatta 4-5 sene önce bir
sene üniversitedeydim, ne yaparlar ne ederler epey bir fikir sahibiyim.
Bire bir yaşadım, ve nispeten seçkin sayılabilecek gençler
arasında bir sene yaptığım gözlemlerin sonucu bu. Ha çok değerli gençler yok mu,
tabii ki var. Ama onlar her nesilde var zaten. Biraz daha az olur çok olur ama
hep var onlar. Dolayısıyla genele baktığında öyle bir önceki nesilden çok
ilerde bambaşka bir nesil falan yok, keşke olsaydı, ama yok. Uydurmayın. Toplumsal
evrimin tüm negatif ve pozitif yönlerini taşıyan, ileri ve geri tarafları
tartışmaya açık bir yeni nesil bunlar da bizim gibi.
Zaten pek çok şeyi değiştirecek, düzeltecek bir nesil
yetişmesi için değil yetişmemesi için gereken her şey yapıldı özellikle 2000’li
yılların başında TR’de. Bu okullarla bu toplumla bu devletle bu
öğretmenlerle kendi kendine müthiş bir nesil yakalamamız mümkün değil ki? Mantığa
aykırı. Hem Müslümanız diyorsunuz hem de bakire kadından çocuk çıkmasına benzer
beklentiler içine giriyorsunuz. Akla aykırı bir kere. Nasıl böyle bir yalana inanabilirsiniz? Hem
okul hem de öğretmen kalitesi çok düşük TR’de. Yüzünüze söylüyorum işte,
yerlerde sürünüyor. İlk-orta-lise-üniversite hiç fark etmez, istisnalar
haricinde eğitimi geçtim, öğretim falan değil bu okullardaki, ortalıkta
dolaşmasınlar diye binalara doldurmak hatta kapatmak bugünkü eğitim öğretim
sisteminin yaptığı.
Sen sorunlarını çözecek bir nesil istiyorsan bunu
yetiştirmek için gereken en azından maddi ortamı hazırlayacaksın. Bir şeyleri
kökünden geliştirmiş, iyileştirmiş olacaksın. Ondan sonra yepyeni bir gençlik,
nesil bekleyebilirsin ancak. 1923 devriminin ardından eldeki imkanlarla buna
çalışıldı mesela. Ama TR’de Atatürk'ten sonra böyle kapsamlı bir atılım olmadı ki. Milli
eğitimin, gençlik ve spor bakanlıklarının bütçedeki payına bakın mesela, anlarsınız
buz gibi gerçeği.
Peki bu Z kuşağı gümbür gümbür geliyor söylemini nasıl
gerekçelendiriyorlar? İşte cep telefonu kullanıyorlar, internet dünyasına
doğdular, başka da bir temeli yok bu söylemin. Bu ikisi sadece. Ve ne cep
telefonları ne de internet bizim geliştirdiğimiz onlara sunduğumuz olanaklar
değil zaten. Ve alasını tüm dünyadaki gençler kullanıyor. Hatta onlardan önceki
nesillerin yetişmiş olanları da kullanıyor . Bir fark yaratamayız ki bunlarla.
Gerçekten komik, hiçbir teknolojinin üreticisi olmayan,
tüketimde bile bir kalite yakalayamamış ülkelerin, gençlerine cep telefonuyla
geziyorlar diye süper kahraman muamelesi yapması. Ortada fol yok yumurta
yokken. Saçmalık.
Bu tarz övgülerin bir söylemin parçası olduğu hatta bir
slogan olarak kullanıldığını görmek için çok zeki olmaya da gerek yok. Ezbere
konuşan bir toplumun ağızdan ağıza aktardığı kirli sakızlardan biri bu da. Her
yeniliğin, yeni denilenin hayırlı olmayacağını anlayamamış zavallılar hala,
yaşanan bunca kabustan sonra bile.
Ne eğitime ne spora ne doğaya ne teknolojiye ciddi bir
yatırım yapmadan, bilinçlenme sağlamadan, yeni iş imkanları eğitim fırsatları yaratmadan yeni nesille övünüp
durmak nasıl bir kandırmacadır.
E böyle bir kutsanma bombardımanı altındaki yeni nesil de
kendini pek bir özel zannediyor doğal olarak. Ben neymişim yahu, zaten bütün
sıkıntıların sebebi bu orta-ileri yaş grubu demeye başlıyor. Suçlamalar havada
uçuşuyor. İşler iyice rayından çıkıyor, hatta yeni bir anlamsız ayrışma
yaşanıyor. Bir kez daha eskisinden çok da farkları olmadığını gösteriyor
aslında Z kuşağı, Onlar da işin kolayına kaçıyorlar ve kirli akışta, aptalca alkışlarla
sürüklenerek kendilerini ülkelerindeki yaşlılarla kıyaslayıp çok başka
oldukları yanılsamasına vehmine kapılıyorlar, hemen inanıyorlar işlerine geldiği
için. Bir kere gençlik sağlıklı olsa kendisini bir önceki nesille ya da
Anadolu'nun çağdışı insanlarıyla değil, çağdaşı olduğu diğer ülkelerdeki
gençlerle kıyaslar. Değil mi? Aklı başında bir gençliğin yapacağı budur, senin
yarışacağın esas grup onlardır çünkü. Çin’deki, Macaristan’daki, Fransa’daki,
Güney Kore’deki gençlerle kıyaslasana sen kendini, ne işin var uygarlıktan
nasibini almamış trogloditlerle de kendini onlarla kıyaslayıp rahatlıyorsun..!
Her şeyimiz gibi gençlerimizin çoğu da asgari donanıma sahip
değil, kaliteli dünyayla rekabet edemeyecek durumdalar. İnternet sayesinde
diğer ülkelerle beraber biraz dışarıya açıldılarsa, bu TR’nin eğitim sistemiyle, siyasetiyle değil, küfür edip durduğunuz Batılıların icadı internet ve
bilgisayarlar sayesinde oldu. Ve maalesef bir yandan palavradan Z kuşağı
övgüleri yaparken, bir yandan da çocukların tırnak içinde bu “teknolojik
nimetlere” ulaşımını bile zorlaştırdıkça zorlaştırdınız. Yani desteği bırak köstek
oldunuz. Haraç boyutunda vergilerle yaptınız bunu, internetin bile en kalitesiz
ve en pahalı olduğu ülkelerden biri TR. Daha bunu bile halledememişken nasıl
oluyor da gençlikten yanaymış gibi gözükebiliyorsunuz, bu palavraları sıkabiliyorsunuz!
Aslında başka bir yazıda ya da programda internet ve cep telefonlarıyla
büyüyen neslin avantajlarını ve dezavantajlarını konuşmak istiyorum, o daha
enteresan daha evrensel bir konu olacak ama önce şu TR’deki garabete kısaca değinmeden
olmazdı.
Son sözü başta söylemiştim. Boşuna kendinizi kandırmayın.
Anasının babasının sadece bir üst modeli bir gençliğimiz var ve ilkel
toplumlarda gençlik, gümbür gümbür değil paldır küldür gelir. Gerisi, içi boş
bir tıngırtıdan, bir slogandan, hatta yalandan başka bir şey değildir.
Ektiğinizi biçeceksiniz. Denklem bu kadar basit. Ne verdik ki
ne bekliyoruz sorgulamasını yapmadan böyle atıp tutarak olmuyor. Yine
başkalarına şükredin ki onların ektiği sayesinde siz de biraz daha kaliteli
ürün alabiliyorsunuz.
Sağlıklı bir toplum, bir yerlere hoş gözükeceğim diye “nesil
Nazizmi” yapmaz, yaşı ne olursa olsun kaliteli insanlarını öne çıkartır, örnek
gösterir. Toptancılıktan alabildiğine uzak durur. Ben insanların
ayrıştırılmasından yanayım aslında, ama ırka, yaşa, dine, cinsiyete göre değil
insani kalitelere göre ayrıştırılmalı toplum. Nezakete, çalışkanlığa, dürüstlüğe, işini iyi yapmaya, birikime göre, değil mi. Bunu ne kadar başarılı yaparsak o
kadar başarılı bir ekonomiye, eğitime, idareye sahip oluruz, en önemlisi de o kadar mutlu oluruz.
Aksi takdirde, zaten A’dan Z’ye her şeyi yanlış bir ortamda, toplumda, A
nesli olsan ne olur Z nesli olsan ne olur be çocuğum…
Danimarka maçını kaçırdım. Grup elemelerindeki üçüncü ve son maç çeyrek finali garantilemiş İsveç ve Almanya arasındaydı. Özellikle gereksiz bir kırmızı kartla 10 kişi kalınca İsveç parçaladı. 1-4 yenildik. Halbuki ilk golü biz atmıştık, Jule Brandt farkı. İlk maçta Polonya'ya karşı seyrettiğim "Alman makinesi" çalışmadı, bahsettiğim Klara Bühl geri çekilince sıradanlaştı. Kalecimiz saçma hatalar yapıp durdu. Olmadı yani, İsveç de iyi takımdı, hakkıyla kazandı. Hatta bu İsveç kupayı alabilir diye düşündüm. Sonra kendi hatalarıyla İngiltere'ye ucu ucuna elendiler.
Derken dün çeyrek finalde Fransa Almanya maçını seyrettim. Bu sefer 13. dakikada yani daha da erken Hendrich'e gelen saçma bir kırmızı kartla 10 kişi kaldık. Haydaaa! Fransızı gereksizce saçından çekince, İsveçli hakem de haklı olarak attı. Fransa'yı ilk kez seyrettim. Tuhaf geldi. Zencilerle latinoların toplandığı bir takım gibi. Yaka paça sertlikte oynuyorlar, sokak futbolu bir nevi. Antipatik buldum ama iyi oyuncuları var, hızlı ve çalımcı bir tarzları var. Karchaoui mesela. Bacha, Cascarino. Isıran bir takım Fransa, akın akın geliyorlar. Fakat Almanya direndi. Hem de 120 dakika boyunca. Hatta bir de penaltı kaçırdılar. Kalecimiz Berger bu sefer toparlanmıştı. Müthiş bir top çıkardı sonlara doğru. Bühl yine ortada yoktu. Schüller sonradan girdi. Jule brand yıldıza en yakın oyuncuydu.
Neticede 11-11 oynansaydı ne olurdu bilemem ama bence Fransa daha iyi oynadı fakat Alman tecrübesi ve disiplini biraz da şans yardımıyla maçı penaltılarda almayı bildi. "Die Mannschaft" değil mi...
Şimdi İspanya'yla yarı final oynayacağız, umarım 11-11 bir Almanya seyretme imkanı buluruz. Fakat takım iki maçtır fena sarsıldı, hatta hırpalandı. Bakalım gidişata nasıl bir etkisi olacak bu tecrübelerin.
Avrupa Kadınlar Futbol Şampiyonasından memnunum. Erkek futbolunda bir mekanikleşme aşırı profesyonelleşme var. Kadınlar bu seviyede biraz daha amatör ruhlu ve itişmenin daha az yaşandığı bir futbol seyretme imkanı tanıyor. Daha estetik fizikler olması da cabası. Yıllar sonra birkaç maç seyrettiğime pişman etmedi. İngiltere, İspanya hep güçlü takımlar, bakalım ne olacak. Takibe devam. Kafa dağıtmak için birebir.
Uzun yıllardır ilk kez bir futbol maçı seyrettim dün gece.
Baştan sona olmasa da 70 dakika falan sonuna kadar keyifle izledim.
Avrupa Kadınlar Futbol Şampiyonası başlamış. İsviçre’de.
Almanya-Polonya maçına denk gelince sardı, bırakamadım.
Çocukluğumdan beri Alman milli futbol takımını tutarım.
Neden bilmiyorum. Herkes nefret eder, belki Nazi geçmişinden dolayı. Umursamam.
Hala futbolda onlarlayım.
Almanlar çok iyi oynuyor. Çalışıldığı çok belli. Bir yandan maçı
seyrediyorum bir yandan düşünüyorum. Sistem var. Hem sahada hem saha dışında. Sıkı bir talim yaptıkları o
kadar belli ki. Yılların süzgecinden geçtikleri. Polonya birkaç kere fırsat yakaladı ama Almanya’nın 20 tane
fırsatı var. En azından 5 tane atabilirlerdi rahat, 2 0 kazandılar sadece.
Maçın büyük kısmı Polonya yarı sahasında geçti zaten. Sistem. Eğitim.
Formalara bile bakıyorsun. Estetik var Alman’da. Kısalığı uzunluğu
darlığı rengi deseni o kadar iyi ayarlanmış ki. Sistem. Estetik. Eğitim. Alman,
formasını bile ince eleyip sık dokumuş. Erkek milli takımının formaları da
meşhurdur zaten. Ben çocukken bile çok sevilirdi eşofmanları bile. Düşünün
formaya bu özeni gösteren antremanlara taktiklere nasıl bir özen gösteriyordur.
Klara Bühl diye bir oyuncu var, ya sol kanadı koridor yaptı, fırtına
gibi esti, durduramıyorlar, her yerden ortaları indirip durdu. Eskinin Haessler, Littbarski gibi Alman oyuncularını hatırlattı. Nasıl bulup
çıkartıyorlar bu yetenekleri. Önemli olan orası işte. Alman kültürü bu.
Seçiyor, yetiştiriyor, yerleştiriyor. Hem de bir devamlılık içinde. Karşılığını da alıyorlar. Her alanda.
Jule Brand vardı mesela hem ilk golü attı hem ikincinin
pasını verdi. Şahane. Nasıl yakışıyorlar. Nasıl çalışıyorlar. Uyumlu bir insan
grubunun estetiğini seyrediyorsun biraz da aslında.
Kaleci Berger’den sol bek Linder’a, Lea Schüller’den forvet
di mi Giulia Gwinn’e seyretmek lazım. Alman kadın futbol takımı. Eğitim, emek
ve estetik.
Maçtan sonra düşünürken merak ettim. Baktım kadın futbolunda
durum nedir diye. Zaten çok başarılıymış Almanya. 13 kere düzenlenen Avrupa
şampiyonasının 8’ini kazanmışlar. Müthiş bir başarı. Müthiş. İki tane de dünya
kupaları var. Bakın 13te 8 sürekliliğe bakar mısınız. Alman kültürü.
Alman dedin mi hemen Nazi onlar diyen yığınların yaşadığı
bir ülke.
Türkiye.
Fransız desen monşer, Rus desen komünist, Amerikan desen
emperyalist, Alman desen Nazi. Kimseyi beğenmez. Sen kimsin be!
Kafalardaki kategoriler.
Kafasız düşmanlıklar.
Baktım bunların ülkesinin kadın futbol takımı ne halde diye.
1995'te kurulmuş.
Ne Avrupa şampiyonasına, ne yaz olimpiyatlarına, ne dünya
kupasına bir kez bile gidememiş. Ya katılmamış ya ön elemelerde başarısız
olmuş. Bunca yıldır kupayı falan bırak, katılım hakkı kazanamayan bir takım. Türkiye. 1995-2025, 30 yılda bir kere turnuvaya katılım hakkı kazanamamış.
Tam bir sıfır çekme hali.
Hem de 30 senedir.
Sıfıra sıfır elde var sıfır.
Bu kadar futbol federasyonu geldi, niye hesabı sorulmadı.
Sabahtan akşama kadar Avrupa’da esamesi okunmayan takımlarımızı konuşacağınıza bunu da konuşsaydınız ya.
Yerli ve milli değil miydiniz?
Milli takımın kadını erkeği olur mu?
Kim kimi transfer etti uyduracağınıza bu konu niye
tartışılmıyor?
Bunca yıl geçmiş, kupayı bırak katılımımız olmamış. Utanç
verici bir durum ya.
Ondan sonra Almanlar Nazi. Müslümanlar gazi.
Bazen bir hata yaparsın ya da başına bir bela gelir, iki
paralık insanlar seni ondan ibaret sayar. İşlerine gelir. Almanya’ya karşı
tavrın böyle bir niteliği olduğunu düşünüyorum artık. Dünyada da böyle bir
eğilim var. Her şeyimize yansımış örtünme kültürümüzün bir örneği daha.
Yeryüzüne hiçbir katkısı olmayan zavallılar Alman lafı
geçince sırıta sırıta Nazi, Hitler kelimeleriyle saldırıyor. Ondan sonra Alman
arabası alabilmek için yapmadıkları namussuzluk kalmıyor. Gelenek dedikleri bu.
Bir futbol maçı seyredeyim dedim bak yine nerelere geldik.
Geleceğiz çünkü artık yobazlıktan geçilmeyen bir barbarizm nefes aldırmıyor.
Yine de
Ne İslamcı faşistlerin hainlikleri. Ne aklı bir karış havada
bir "kara kalabalığı".
Canım maç seyretmek istiyor bu aralar.
Belki 15 belki 20 sene sonra futbol maçı seyredeceğim. Spor
ve estetik. Sistem ve insan. Kadın ve yaşam.
Bir dahaki maçımız 8 temmuzda
Danimarka’yla, İsveç'e 1-0 yenilmişti, alırsak gruptan çıkış garanti. Son maç
en zoru, İsveç olacak.
TR’de voleybolcu kızlarımızdan sonra seyretmeye değer bir şey göremedim.
Bu aralar Alman kadın futbol takımını seyretmeye karar verdim.
.jpg)
