TERRY PRATCHETT: LIVING WITH ALZHEIMER'S (BBC) (2009)
2015 yılında kaybettiğimiz Terry Pratchett'ın Alzheimer teşhisi konulduktan sonra yaşadıklarını aktaran belgesele yakın bir televizyon programı. Pratchett özellikle 41 kitaplık Diskdünya serisiyle tanınan, tüm dünyada 100 milyona yakın kitabı satılan bir fantastik edebiyat yazarı. Ben Pratchett okuru değilim ama yıllar önce minik insanların maceralarının anlatıldığı "Truckers" dizisini seyretmiştim. Zaten hastalıklarla ilgili birinci elden bilgi veren, portreler sunan programları severim ve fantastik edebiyat uzak olduğum bir edebi tür değil. Bu birer saatten iki bölümlük çalışma için ALZ hakkında bir TV chronicle diyebiliriz. İkinci bölümünü bulamadım arşivimde. Youtube'dan bulursam bir ara onun notlarını da buraya aktarabilirim.
Ayrıca 2017 yılında BBC, "Terry Pratchett: Back in Black" isimli bir docudrama yayınladı. Yani oyuncuların ilgili karakterleri canlandırdığı bir biyografik belgesel. Pratchett'ın ALZ'nin ileri aşamalarında ölüme yaklaşırken yaşadıkları, asistanı Rob Wilkins'in tanıklıkları ve Pratchett'ın son günlerinde üzerinde çalıştığı otobiyografi temel alınarak aktarılıyor. İleride notlarını paylaşmayı planladığım bir başka çalışma.
Pratchett'ın ölümü ardından vasiyetine uygun olarak asistanı Robbie'nin yarım kalmış notları ve yazıları içeren hard disk'i bir yola koyup üzerinden silindir (steamroller) ile geçmesini de ilginç bir anektod olarak burada paylaşmış olayım.
Alzheimer'ın farklı yönlerine odaklanan çeşitli belgesel filmler var. Bunlar genelde hastaların portresini sunan bir içeriğe sahip. Alive Inside (2014) bunlardan biri mesela, hafıza kaybı yaşayan hastalar üzerinde müziğin ve şefkatli bir ilginin olumlu etkisini ele alıyor. Seyretmediğim bir İtalyan yapımı var: Alzheimer in Love (2017). Hastalığın patolojisi ve semptomları üzerine daha tıbbi bir seyirlik peşindeyseniz PBS'in "The Forgetting: A Portrait of Alzheimer's", HBO imzalı "The Alzheimer's Project", ya da BBC'den "Curing Alzheimer" (2016) başvurabileceğiniz diğer belgesel yapımlar.
NOTLAR
Terry
Pratchett’a 59 yaşında Alzheimer teşhis kondu. Alzheimer Resarch Trust’a milyon dolar bağışlar. Mücadele
etmeye karar verir.
“As the author of the bestselling Discworld fantasy series,
I have, over the past 25 years, hallucinated gently for a living.”
Birinde İnternet,birinde
address books, Working progress (yazdığı kitap),
“Why Ive got 6
screens? Because I cant got enough room for 8…”
“I used to be high speed touch typist. Then one day last
year, it all started to go wrong”
“Bakıyordum aynı cümleyi iki kere yazmışım.”
“ S” harflerini atlamaya başlamış. Anahtarlar gibi günlük
eşyaları bulamamaya başlar.
GP refers to a brain scan. Sonuçlar PCA, a form of
Alzheimer. Saklamak istemiyor. İlk senesinde belgesel yapıyor durtmuyla ilgili.
“Alzheimer strips u
off gradually until there s not much of u left”
Personal assistant ile çalışıyor (Rob). Hızlı typing
gerektiren işlerde görevlendirir.
Düzenli kontroller for charting the progress of the disease.
“This is a disase
hiding itself even from the person who has it.”
Lego resimleri gösterip (B&W) farklı olup olmadıklarını soruyor testte
(postdiagnostic test)
Doktor ondan ziyade yardımcısı Roby ile konuşuyor.
Roby: “I think I’m the barometer of his disease” Yanınızdaki
insanların gözlemleri daha önemli.
3 kelime söylüyor. Bir süre sonra soruyor.
Alzheimer affects different people in different ways
Terry’s alzheimer attacks the occipital lobe where neurons
are controlling vision
A rare variant of the disease: posterior cortical atrophy (PCA). Visual variant of Alz.
Bu olgular oftalmoloğa gittiğinde bir şey çıkmaz çünkü
problem gözde değildir.
Mesela kravat bağlamada sorun. Giyinirken ortaya çıkar sık
sık. Muddling (karıştırma/takılma) while dressing.
Alz olduğunu ilk açıkladığında 60 bin mesaj gelmiş.
“In order to first
kill the demon, u must first say its name”
Radio Presenter:”I found an article which says “he s found
god after years of being atheist
Pratchett: “I cant even find my keys”
“This wasn’t the 60th year that I was hoping for”
“Living bereavement”
doktor böyle tarif etti sohbette Alz’yi.
Enteresan yaklaşım.
Unutkanlıktan 10 sene falan önce başlıyor hastalık dedi dr.
Belgeselin Greek kısmı olmamış
Dişlerinde mercury amalgamlarını
çıkarttırdı. Zekice.
Infrared light emitting ile brain cell regeneration
teorisini temel alan helmet. Looney
helmet diyorlar :) twice a day. Kafasını acıtınca kalıbını çıkarıp uygununu
yaptırdı
“Bir şeyler yaptıkça
insan kendini iyi hissediyor”
25th anniversary of discworld. Massive signing
Ilerleyince okuyamıyorsun yazamıyorsun piyano çalıyorsan
çalamıyorsun
Dr Dougal
Annual Discworld
Convention
Kitap imzalarken spelling de zorluk çekiyor. Artık sadece
kendi ismini yazmaya karar verdi
Her convention’da yeni çıkacak kitabından bir sneak read
var.
Yorulunca kötüleşiyor. Alttaki satırı okuyamıyor.
Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır. .
