Monkey Island - Efsane Adventure Oyunu

The Secret of Monkey Island

The Secret of the Monkey Island isimli ilk oyunla beraber adventure oyunları olarak tabir edilen aksiyondan çok bilmece çözmeye dayalı oyun türünün meraklıları tüm dünyada ekranlarının başına yapıştı. Türkiye’de de durum farklı değildi. 1990 yılında oyun çıktığında özellikle daha önce çıkmış Indiana Jones 3’ün adventure oyunuyla tanışmış olanlar için inanılmaz keyifli günler ve uykusuz geceler başladı. LucasFilm’in çıkarttığı point-and-click tarzı bu adventure oyunları benim de en çok sevdiğim oyun tarzıydı. Düşünsenize bir korsan adasında dolaşıyorsunuz, insanlarla konuşuyorsunuz, arkada harika grafikler var. Sizi bekleyen müthiş bir macera var. Karşılaştığınız objeler ve karakterler aslında büyük bir bilmecenin parçaları. Macera olsun diye eski evlere giren çocuklar için ekranın içinde böyle büyülü dünyalara adım atmak nasıl büyük bir heyecandı  sözlerle anlatılmaz. Bu tarz oyunların içinde bir bağlantıyı kurup çözdüğünüzde öylesine büyük bir zevk alırdınız ki, sanki medeniyete katkı yapmış büyük bir buluşa imza atmışsınız gibi havalara zıplardınız günlerce. Hele bu bilmece kimsenin geçemediği saç baş yolduran bir baş belasıysa arkadaşlarınızın arasında birkaç gün kahraman edasıyla gezebilirdiniz. Aksiyonlu oyunlar da zevkliydi ama adventure oyunlarının benim için yeri başkaydı. Amiga’nın sürekli disk değiştirtmesine karşın arkadaşlarla toplanıp sabaha kadar bu oyunu oynadığımızı hiç unutmuyorum. Daha önce de söylediğim gibi o zamanlar bilgisayar oyunları kopya olarak satılırdı Türkiye’de. İnternet de olmadığı için oyunun yapım ekibi hakkında bilgimiz olmazdı. Yıllar sonra nereden aklıma geldiyse bu konulara yine merak sardım ve geriye dönük okumalar yapıyorum.

Monkey Island toplamda 5 oyun çıkmış bir seri. İlk ikisinde Ron Gilbert, Tim Schafer ve Dave Grossman kaptan köşkünde. Beşincide Dave Grossman proje lideri. Ron Gilbert tasarımına katkı yapıyor.

Ron Gilbert oyunun fikir babası. Esas ilham kaynağı Walt Disney’deki Pirates of the Caribbean Ride. Tur sırasında kendi başına dolaşıp gördüğü karakterleri takip etmeyi ve korsan gemilerine çıkmak istediğini hiç unutmuyor. Bunun yanında Errol Flynn filmlerinden etkilenmeler de yok değil. Özetle konuda Disney Korsan Turu, hikayede ise Tim Powers’ın On Stranger Tides kitabı etkili oluyor. Zaten oyun içinde de Disney Turuna göndermeler mevcut. Bir sahnede köpeğin Walt ismini alması gibi.  

Ron Gilbert

Ron Gilbert tek başına bu projenin altından kalkamayacağını anlayınca Tim Schafer ve Dave Grossman’ı Lucasfilm’e aldırarak ekibini kuruyor. Yapım aşamasında oyunun ismi “Mutiny on Monkey Island”. Yazar Orson Scott Card bir gün Skywalker Çiftliğindeki LucasFilm merkezini ziyaret ettiğinde hakaret düellolarını yazmalarına yardım ediyor.Çalışmalar sırasında Gilbert, Schafer ile Grossman’ın yazı stillerinin farklı olduğunu görüyor. Grossman daha ince ve kinayeli espriler yazarken, Grossman’ın daha açık ve sesli bir tarzı var. Bundan dolayı ihtiyaç olan mizahın türüne göre onları farklı karakterler ve sahnelerde kullanıyor. Diyalogların çoğu oyunu programlarken yazıldığı için spontane bir tarzı var. Oyunun geçtiği dünya ve karakterler ise esas olarak Gilbert tarafından yaratılıyor.  Oyun önce Amiga, Atari ST, MS DOS ve Macintosh platformlarında 1990 yılında çıktı. Reggae tarzına yakın müzikleri Michael Land besteledi. LucasFilm’deki ilk işiydi.

SON HABERLER

Oyunların hakları LucasArts’ı satın alan Walt Disney’de. Ron Gilbert lisansı satarlarsa devamıyla ilgili planlara sahip olduğunu söylüyor.

Bir ara Steve Purcell’in çizimleri ve Ted Elliott’ın senaryosuyla çizgifilmi yapılacaktı ama sonra iptal edildi. Purcell’ın bloğunda konsept çizimler bile yayınlandı.

2009 yılında The Secret of Monkey Island grafikleri ve sesleri iyileştirilerek special edition olarak piyasaya çıktı ve olumlu yorumlar aldı.   

2011 yılında Smithsonian American Art Museum’ın The Art of Video Games sergisi için seçilen 5 oyundan biri Monkey Island oldu.  

(soldan sağa) Ron Gilbert, Dave Gimmick, Dave Grossman, Tim Schafer

Retro Gamer
Monkey Island'ın Yapım Hikayesi

 “Bir yandan oyunu programlıyor bir yandan da senaryoyu yazıyorduk Bugün böyle bir şey mümkün değil.” Ron Gilbert

Ron Gilbert tam bir film aşığıydı. LucasFilm’e girdiğinde sadece oyunların farklı sistemlere çevirisini yapmakla görevliydi. Gerisini kendisinden dinleyelim:

“Oyun piyasasındaki ilk işim Human Engineered Software isimli bir şirkette C64 programları üretmekti. Ben başladıktan birkaç ay sonra şirket iflas edince 6 ay boyunca iş aramak zorunda kaldım. Tam yine okula dönmeyi düşünüyordum ki LucasFilm’den aradılar. Atari için yaptıkları oyunları C64’e çevirecek birini arıyorlardı.”

Dave Grossman

Çeviri tamamlandıktan sonra Ron Gilbert ve Gary Winnick bir ekip oluşturarak LucasFilm’in point-and-click adventure oyununu yaratmak için kolları sıvadı. Bu oyunun ismi hepimizin hayatında uuntlmayacak anılar bırakan Maniac Mansion olacaktı. Bu yapım esnasında SCUMM (Script Creation Utility for Maniac Mansion) oyun motoru yaratıldı ve bundan sonraki tüm LucasFilm oyunlarında bu motor kullanılmaya devam edildi. SCUMM’ın yaratılması fikri Ron Gilbert’in yazı yazma tembelliğinden çıktı.

Ron Gilbert

Ron Gilbert: “Herşeyi yazmak zorunda olduğum adventure oyunlarından nefret ediyordum. Herşeyin point-and-click tarzı ilerlemesi daha zevkli geliyordu. SCUMM point-and-click  kullanıcı arayüzü, 80’lerde adventure oyunlarının çoğunda kullanılan parser sisteminin yerine tasarlanmıştı. Parser sistemi hem yavaştı hem de yazılacak şeyler sınırsız oluyordu ve bu da oyunlarda lüzumsuz takılmalara yol açıyordu. Biz her yeni oyunda sistemi geliştirmeye ve oyuncunun yapabileceklerine makul bir sınırlama getirmeye çalışarak mümkün olduğu kadar kolay kullanılabilen bir sistem yaratmaya çalıştık.”

“Oyunların başarılı olmasının sebebi SCUMM motoru değildi, iyi oyunlar yazmasaydık (abuk sabuk isimler koysak da) tek başına iyi bir teknolojiyi bugün kimse hatırlamazdı”

Tim Schafer

Zac MacCracken çıktığında Gilbert Monkey Island ile ilgili fikirlerini bir araya getirmeye başlamıştı ki LucasFilm bu çalışmaları biraz ertelemelerini istedi. Indiana Jones 3 filminin oyunu yapılacaktı. Bu ertelmenin Monkey Island’ın başarısına olumlu etkisi oldu çünkü bilmecelerin bir bütünlük içinde tasarımı konusunda iyice tecrübe sahibi olduk.”

Indy oyunu tamamlanır tamamlanmaz Gilbert Monkey Island’ı yazmaya devam etti. “Korsanlara olan ilgim en çok Disney’de düzenlenen Karayip Korsanları turundan geliyordu. Ayrıca o günlerde popüler olan fantazi türünde bir oyun yapmak istiyordum. Korsanlar bu amaç için iyi bir atmosfer sunuyordu.”

Steve Purcell

Başlarda kahramanın ismi belli değildi ve o komik isim bir grafik dosyasından çıktı. Animatör olarak çalışan Steven Purcell karakterleri renklendirmek için Dpaint kullanıyordu ve kahramanımızın resmini “Guy” olarak kaydetti. Program içindeki herhangi bir dosyanın seçilmesi  durumunda “brush” eki de gözüküyordu. Böylece dosya Guybrush olarak kaydedilmiş oldu ve isim öyle kaldı. Threepwood soyadı ise şirkette yapılan bir yarışmada bulundu. Genel Müdür Steve Arnold Chuck ismini çok sevdiği için oyuna bu isimde bir karakter koymamızı istedi. Böylece Guybrush’ın mücadele ettiği kötü karakterin ismi “LeChuck” oldu.

(soldan sağa) Tim Schafer ve Dave Grossman

Monkey Island’ın köşeli grafiklerinin sebebi donanım (hardware) konusundaki kısıtlılıktı. Orijinal PC versiyonu 16 renk ve 320 x 200  çözünürlüğe sahipti. Bu da grafiklerin basit olmasını gerektiriyordu.

“Eğer donanımımız daha iyi olsaydı, grafiklerimiz daha cazip olabilirdi. Ama aslına bakarsanız grafiklerin çok muhteşem olmaması oyuna ve hikayeye konsantre olmanızı sağlıyordu”

“Daha programlamaya başlamadan bilmecelerin çoğu hazırdı. Proje başlatıldığında Tim, Dave ve ben bunları birbirine bağladık ve herşeyi ayarlayacağımız beyin fırtınaları yaptık.

Tim Schafer

Dave Grossman: “İlk günlerimde Monkey Island’daki rolüm genelde detaylarla ilgiliydi. Karakterlerin nereye yürüyeceğini söylemek, sahneler ve diyaloglar kaleme almak ve bilmece dizileri hazırlamak gibi  şeyler. İşin bütünüyle Ron Gilbert ilgileniyordu. Aslında benimki biraz çıraklıktı diyebiliriz. Para almadan işi öğrenmek gibi. Bu işten birkaç sene sonra Tim Schafer ile kendi projemiziin dümenindeydik: Day of the Tentacle. Yine de metinlerin çoğunu kendimiz yazıyorduk çünkü hoşumuza gidiyordu.” 

En meşhur olan bilmecelerden biri kılıçla düello sahnesiydi. Bu sahne de Gilbert’ın filmlere olan tutkusundan çıktı.

Gilbert: “Filmlere bayılırdım. Çok filmden etkilendim. Oyun tasarlarken müzik dinleyerek araba kullanmayı severim. Monkey Island’ı yaparken bir sürü korsan filmi seyrettim. Bu filmlerde kılış düellolarında dövüşmekten çok birbirlerine laf atarlardı. Ben de bunun ilginç bir oynama tarzı olabileceğini düşündüm. Bir de korsan oyunu yapıyorsanız kılıç kavgası olması lazımdı ama o yıllarda adventure oyuncuları aksiyondan pek hoşlanmıyordu. Böylece kılıçlı aksiyon sahneleri aynı zamanda bir bilmece turnuvasına da dönüşmüş oluyordu”

Bilmecelerin en keyifli yanlarından biri karakter için ölüm kalım anlamı taşımamalarıydı, serbestçe tadını çıkarabiliyordunuz (denizaltındaki sahne hariç). Dolayısıyla esas olan denemekti.

Gilbert: “Özellikle Sierra advenure oyunlarında yanlış bir hareket sonucu ölmek beni sinir ederdi. Ben bunun tasarımcının ucuza kaçması olduğunu düşünüyordum.”

“Senaryoyu programlama aşamasında yaptık. Bugün yapamazsınız bunu.”

Dave:  “Önce senaryonun hazır olması lazım. Sanki ilk kez tecrübe ettiğiniz bir tepede snowboarding yapmak gibiydi. Aşağıda ne beklediğini göremiyorduk, sadece kafamızda genel hatlarıyla bir yön vardı. Karşılaştığımız her yükseltide rotamızda ufak değişiklikler yaparak ilerliyorduk. Yol boyunca değiştirdiğimiz  çok şey oldu. Özellikle de diyaloglarda.”

Oyunun devamı ilkinden hemen sonra yazılmaya başlandı. Fakat üçüncü oyundan önce üçleme tamamlanmadan Gilbert işten ayrıldı.

“Artık kendi şirketimi kurmamın zamanının geldiğini düşünüyordum. Böylece Humongous Entertainment’ı kurdum.”

Üçüncü oyunu Monkey Island’ın orijinal  programcıları beğendi.

Grossman: “3D versiyonunu oynamadım, bilmiyorum, ama Curse’ü oynadım ve işin ruhuna uygundu bence. “

Üçüncü Monkey Island hakkında Gilbert da olumlu görüşler bildirdi ama dördüncüsü için düşünceleri farklıydı. “Hikaye  iyiydi  ve ilk iki oyuna ihanet etmiyordu. Guybrush ile Elaine’in birlikte olması hoşuma gitmedi ama. Bu genel hikayeye aykırıydı bence. Escape from Monkey Island’ı ise 10 dakikadan fazla oynayamadım. Karakter navigasyonu ve kullanıcı arayüzü kötüydü. “

Grossman: “Bunlar üzerinde çalıştığım ilk oyunlardı. Ne beklemem gerektiğini bile bilmiyordum o zamanlar. Sadece eğlenceli bir oyun ortaya çıkarmak için çalışırken aldığımız keyfe odaklanmıştım. Oyun tamamlandıktan sonra dükkanlarda satılacak ticari bir mal olacağını yapım aşamasında düşünmezdim.”

ŞİMDİ NE YAPIYORLAR?

Ron Gilbert hala kendi oyun fikirleri üzerinde çalışıyor ve grumpygamer.com isimli bir bloğu var. 2017 yılının Mart’ında yine bir point-and-click adventure olan yeni adventure oyununu Dave Gimmick ile birlikte çıkardı. Bir bakmanızı tavsiye ederim. 

https://thimbleweedpark.com/

Dave Grossman en son Reactive Studios ile çalışmaya başlamıştı. Değişik ilgi alanları var. Bir oyuncak robot tasarımı yaptı. Şiir kitabı çıktı.

Tim Schafer Double Fine Production isimli oyun şirketini kurdu. En son 2016 yılında Day of the Tentacle'ın Remastered versiyonunu çıkardı.