Kuzey Kalesi: Winchester 73 (1950) Kovboy Filmi

28 Temmuz 2018 Cumartesi

Winchester 73 (1950) Kovboy Filmi

Anthony Mann / James Stewart Western Ortaklığı

Lin McAdam (James Stewart) arkadaşı High Spade (Millard Mitchell) ile Dodge City kasabasına gelir. O sırada Bağımsızlık Günü şerefine kazanana Winchester 73 tüfeği verilecek bir atış yarışması düzenlenmektedir. Salonda Dutch Brown (Stephen McNally) ile karşılaşınca husumetleri olduğu anlaşılır ama kasabada silahla gezmek yasak olduğu için kapışma ertelenir. Bu arada bölgede kızılderililerin saldırgan faaliyetleri devam ederken, Waco Johnny Dean (Dan Duryea) ve adamları ortalığı karıştırmaktadır.

Bend of the River vs. Winchester 73

Bir Anthony Mann filmi. James Stewart ile sürecek 5 filmlik Western ortaklıklarının ilki. Stewart’ın kovboy filmlerine ilk adımı aynı zamanda. Açıkçası ben James Stewart’ı Capra ya da Hitchcock filmlerine Western’den daha çok yakıştırıyorum. Burada ikilinin “Bend of the River” filminden de bahsetmiştim. Genel olarak Winchester 73 daha stilize ve iyi bir film olmasına karşın kötü adamlar açısından kıyasladığımda “Bend of the River’daki Emerson Cole karakteri daha gri bir portre çiziyordu. Winchester 73’te ise ne Dutch Brown ne de Waco Johnie Dean böyle bir belirsizlik ya da gelgit sergilemiyor ve klişe birer kötü adam olarak hikâyede yer alıyorlar. İki filmin senaryosunda da Border Chase ismi görülüyor.

Anthony Mann bir süre B-filmleri ve noir çektikten sonra 1950-58 yılları arasında 10 tane kovboy filmi çektiği için psikolojik öğeler kullanmaya yatkın. Belki de stüdyolarca iyi bir Western’in olmazsa olmazı görüldükleri için Western klişelerini filmlerine bol bol dolduruyor. Fakat kendine has bir tarzı var. Mesela bu filmde yığınla klişe olmasına karşın yine de bunlardan zevkle seyredilebilir bir bütün çıkarabilme konusunda yetenekli.

Filmin iki tane sürprizi var. Biri kızılderili şef rolündeki Rock Hudson. Diğeri de süvârilerden birini oynayan Tony Curtis.

İyi kötü, kızılderili beyaz, kanun adamı haydut herkesin saygı duyduğu tek obje tartışmasız Winchester 73. Sürekli el değiştiriyor ve ele geçirmek için insanlar yapmadığını bırakmıyor. Lord of the Rings’deki yüzük gibi :) Hani dili olsa da gördüklerini anlatsa denilecek serüven dolu bir yaşamı oluyor tüfeğin. 2018 Venezuela'sında iphone 10 gibi bir alet. Başka bir sevdiğim Western olan "River of No Return" filmini hatırlatıyor. Oradaki doların yerini burada Winchester almış. Marilyn Monroe’un söylediği şarkının sözleri nasıldı:

“One silver dollar…Bright silver dollar...changing hands...changing hands…”

Filmi 3 bölüme ayırabiliriz. Önce ilk 20 dakika Winchester ödüllü atış turnuvası. İkinci kısımda Kızılderili süvâri çatışması. Sonunda haydut çetesi ve nihai hesaplaşma. Baştan sona doğru yavaş yavaş sertleşen bir akışı var.

Bana en özgün gelen karakter Joe Lamont (Indian Trader) oldu. John McIntire oynuyor, en karizmatik adam oydu bence. Sonu kötü oldu ama üç haydutun neredeyse donuna kadar aldığı sahneler filme renk katıyor.

Filmdeki süvârilerin komutanı Çavuş Wilkes karakteri, kızılderililerin gece saldırmayacağı çünkü ölürlerse ruhlarının kaybolacağına inandıklarını duyunca hemen söz dinliyor ve adamlarına nöbetçi bırakıp sabaha kadar dinlenmelerini emrediyor. Cheyenne Autumn filmindeki kale komutanı Yüzbaşı Wessels’ın laftan anlamaz inadını düşünüyorum. İyi ve kötü yöneticilik her yerde hemen kendini belli ediveriyor. Shelley Winter ile Charles Drake arasındaki ilişki filmin yan hikâyelerinden birisi.

Bana kalsa şu Rikers barının merkezde olduğu ve Joe Lamont karakterinin öne çıkartıldığı bir film çekmek isterdim.

Klasik Western'lerimden biri değil ama vasatın üstünde bir örnek.