ANN DE LA JUNGLE – HUGO PRATT
(Anna ve Dan)
Yazar: Hugo Pratt
Çizer: Hugo Pratt
1959
Nostalji kuşağına hoş geldiniz Galyalılar. Bugün çocukken tanıştığımda bayıldığım ve uzun yıllar sonra Hugo Pratt’e ait olduğunu öğrendiğim bir ÇR’dan bahsedeceğim. Muhtemelen yeni nesil için Hugo Pratt ismi Corto Maltese ile özdeşleşmiş durumda. Ama bunun dışında pek çok ÇRı var. Anna ve Dan bunlardan sadece birisi. Hem de henüz çocukken tanışma fırsatı bulduğumuz için şanslı olduğumuz bir tanesi. İsterseniz önce Hugo Pratt’ın ilk önemli eseri diyebileceğimiz Anna ve Dan’ın konusuna bir göz atalım.
MACERA 1 – WAMBO’NUN DİRİLİŞİ
Hikaye Doğu Afrika’da geçer. Gombi’dekİ bir ileri karakolda Komutan Randall yönetimindeki beyaz subaylar (Yüzbaşı MacGregor ve teğmen Tenton) yanında askari denilen zenci askerler bölgeyi kontrol etmektedir. Alınan bir telgrafta prens Daniel Doria’nın safari için karakolu ziyaret edeceği ve gerekli tecbirlerin alınması istenir. Kaptan Luca Zane de bu sırada kalede ikmal yapmaktadır. Tam bu konuda neler yapılacağı konuşulurken tamtam sesleri doldurur ortalığı. Düşman kabilelerden Wagaias’ın şefi Gambo ölmüştür. Zenci çavuş Amasa tamtamların ilettiği mesajın tamamını söylediğinde yüzler asılır. Wambo ölümden dönecek ve intikamını alacaktır. Ortalık karışacak gibi gözükmektedir. Bölgede bulunan Dr. Livingstone ve kızı Anna da yerlilerin hareketlenmesi üzerine kaleye sığındıktan sonra saldırılar başlar.
Diğer üç macera da aynı karakterler etrafında gelişiyor. Dördüncü macerada kötü adam rolü fildişi mezarlığının peşindeki Muhammed Kemal isimli bir Türk’e verilmiş. Baloda tanıştıklarında misafir Alman pilot İstanbul’da Kemal isimli bir albayla tanıştığını söyleyince, kuzeni olduğu şeklinde cevap verdiğini de not düşelim. Albümlerde quadrichromie denilen 4-renklilik yöntemi kullanılmış.
ANNA VE DAN EKSENİNDE HUGO PRATT
1949’dan sonra Arjantin’de yaşayan Hugo Pratt 1959 yılında Supertotem dergisinde Ann y Dan ÇRını yayınlatır. Tamamen İtalyan yapımı olan ilk ÇRdır bu.
İlk yayınlandığında Golden Vanity teknesinin kaptanının ismi Tipperary O’hara olarak geçer. Sonraları Corriere del Piccoli’de yayınlanacağı zaman İtalyan bir kahraman istedikleri için ismi Luca Zane olarak değiştirilir. Kaptan Luca Zane’in önemli olduğu bir konu da şudur: ÇR çevrelerinde aslında Corto Maltese karakterinin adeta eskizi olarak değerlendirilir.
Corto Maltese ile Anna ve Dan arasındaki geçişler bu kadarla da kalmıyor. Pratt burada yer almış çeşitli karakterlere Corto Maltese maceralarında tekrar yer veriyor (Lord Personne, Romeos, Juliettes). Yine baş karakterlerden teğmen Tenton ve Yüzbaşı MacGregor’a bir başka Pratt serisi olan Scorpions du Desert macerasında rastlarız. Bu arada Corto’nun ilk kez 1967’de, yani 8 sene sonra yayınlandığını da belirtelim.
Pratt bu konuda şunları söyler: “Tüm karakterlerim bir aile gibi. Bunca zaman geçmesine karşın hala Anna ve Dan’ın etkisi üzerimden kalkmadı.”
ANNA, PRATT’IN EŞİYMİŞ !
Pratt, İki çocuk kahramandan Anna isimli kızı, 15 yaşındayken ilk kez tanıdığı Anne Frognier’yi temel alarak yaratır. Bu isim Pratt’ın hayatını tanıyanlara yabancı gelmeyecektir çünkü 5 yıl sonra Frognier ile evlenir ve iki çocukları olur.
AFRİKA ETKİSİ
Pratt'ın hayatı ayrı bir yazı konusu fakat Pratt’ın eserlerinde Afrika’nın hayli etkili olmasının doğal olduğunu söyleyelim. 1937 yılında henüz 10 yaşında bir çocukken Afrika’ya gider (Etiyopya). Babası Mussolini yönetimindeki ülkede profesyonel asker olarak görev yapmaktadır. İki sene sonra savaş patlak verir ve 1941 yılında İngilizler bölgeyi ele geçirerek babasını hapseder. 1942 kötü bir yıldır Pratt için. Babasını kaybeder ve annesiyle beraber bir toplama kampına yerleştirilir. İşte bu yıllarda yaşadığı sarsıcı olaylar ve edindiği arkadaşlıklar ÇRlarında ömrü boyunca etkisini hissettirir. Bilhassa da Anna ve Dan’da.
KAÇ MACERA VAR?
Anna ve Dan albümü 4 maceradan oluşuyor:
Macera 1 - Wambo est morte…Wambo est revient… (Wambo’nun Dirilişi)
Macera 2 – La Cite Perdue d’Amon-Ra (Kayıp Kent Amon-Ra)
Macera 3 – Le Sorcier d’Ujiji (Ujiji Büyücüsü)
Macera 4 – Le Cimetiere des Elephants (Fil Mezarlığı)
Peki Anna ve Dan bugün TR’de basılsa okuyucu bulur mu? Bence bulmaz. En azından fazla satmaz diyelim. Hem çizimler hem de konunun bugünün çocuklarına ilginç geleceğini sanmam. Ama o dönem için macera ve yenilik açlığımıza derman olan bir ÇR olarak tarihteki yerini aldı.
HÜRRİYET ÇOCUK MAGAZİN
Hep söylüyorum ya, en favori çocuk dergim herkesin aksine ömrü kısa süren Hürriyet Çocuk Magazin’di. Anna ve Dan ile ilk kez orada tanışmış ve bayılmıştım. Bu dergiyi diğerlerinden ayıran belirgin özellikler vardı. Bir kere kapakları bence diğerlerinden daha iyi tasarlanıyordu. Parlak tonlar kullanılarak ve derginin içinden çarpıcı kareler seçilip kapağa yerleştirilerek albenisi diğerlerini solluyordu. ÇR tercihlerinin de aklımı çeldiğini belirtmem lazım. Bunlardan hala özlemle hatırladıklarımdan bazıları Tarao, Anna ve Dan, Corentin, Kogan (Doğa koruyucusu), Tilki Vezir Yallah Fettah, Blueberry. Zaten ben önce ÇRları okur sonra düz yazılara geçerdim. Bir de derginin ilk sayfalarındaki sarı sayfalar hala aklımdan çıkmayan kendine has özelliklerinden biri. Kim düşündüyse bence fark yaratmıştı.
Anna ve Dan başka yerlerde yayınlandı mı ya da Hürriyet Çocuk Magazin 4 macerayı da yayınladı mı sorularının cevabı bende yok. Sadece Amon-Ra macerasının yayınlandığını hatırlıyorum.
Bu arada şaşırmayın ama Hürriyet Çocuk Magazin’in çoğu sayısı nette bulunabiliyor. Ben Çizgidiyarı isimli bir ÇR sitesinde buldum. Yıllar öncesinin dergi ve ÇRlarını üşenmeyip arşivliyorlar. Tam bir hazine. Bence büyük hizmet. Devletin ya da yayıncılıkla ilgili kurumların dijitalleştirerek arşivleyip ortak kullanıma açması gerekirken bu işi gönüllü olarak yapıyorlar ve herkese açık olarak link veriliyor. Hatta paylaşımcılardan birisi o zamanlar dergi kadrosunda da yer almış Mehmet Dal isimli bir abimizmiş galiba. Birkaç sayısını aralıksız okuyuverdim. Gönlü o sayfalarda kalmış olanlardan biri olarak beni bunca yıl sonra bile sımsıcak sarıp sarmalayabildi. Bulunmaz bir histi. Buradan hepsine teşekkür etmiş olayım.
