2017 Mayıs ayı içinde Fransa-Belçika ÇR ekolü sanatçısı Jidehem vefat etti. Jidehem Türkiye’de pek bilinen bir ÇR sanatçısı değil. Derlediğim birkaç bilgiyi Galyalı dostlarla paylaşayım.
Asıl adı Jean de Maesmaker olan, Jidehem ismiyle tanınan sanatçı 81 yaşında hayata gözlerini yumdu. 1957-1969 arasında pek çok albümde Franquin’le çalıştı, Marcinelle (1) ekolünün önemli isimlerinden sayılıyor, Sophie’nin yaratıcısı. Spirou dergisinin temel direklerindendi. Fransa-Belçika ekolünün altın çağına has çizimleriyle tanındı. Starter serisinde neredeyse aşkla çizdiği otomobiller unutulmaz işleri arasında yer alıyor.
Herge’nin isminin ilk harflerini kullanarak (RG-erje olarak okunuyor) yeni bir isim yaratması gibi o da kendi isminin ilk harflerini kullanarak kendine yeni bir isim buldu (JDM-Jidehem).
Çizmeye Tenten albümlerini kendisi tekrar çizerek başladı. Saint-Luc Enstitüsü'nde sanat eğitimi aldı. Maurice Tillieux hayranıydı. Özellikle de Felix serisinin. Kendisi de Ginger isminde benzer bir polisiye seri yarattı ve Greg ve Tibet’in yanısıra Tilleux’nün de çalıştığı dergide yayınlattı. Zaten Franquin’le tanışmasını da Tilleux sağladı.
1956 yılında Spirou dergisinin patronu Charles Dupuis Franquin’in birkaç seriyle birden baş etmeye çalıştığını bildiğinden onu asistan olarak yanına gönderdi. Önceleri arka plan ve çinilemeden sorumluydu. Franquin’le birlikte çalışmaları uzun yıllar devam etti. Spirou dergisinin hayatındaki önemi iş yaşamından ibaret değildi. Derginin baş redaktörünün sekreteri Gwendoline’le tanışarak evlendi. Zamanla Franquin’in çalışmalarına senarist olarak da ciddi katkıları olmasının yanında kendi serilerini de yarattı. Franquin tarzını yarı-gerçekçi, enerjik ve ekspresif olarak ifade eder. Özellikle Gaston Lagaffe albümlerinde ciddi emeği var. Yine Spiru albümlerinin arka planına Franquin’in yardımcısı olarak büyük katkısı var.
Mösyö Aime de Maesmaker meşhur bir Gaston Lagaffe karakteri. Aslında bu karakter Jidehem geldiğinde varmış ama görünce gülmeye başladı ve aynı babama benziyor dedi. Bunun üzerine aynı ismi koydular.
Sophie ilk kez 1964 yılında Starter’in Maceraları serisinin L’Oeuf de Karamazouf macerasında görünür. Tutulunca spin-off olarak kendi serisi çıkarıldı. Bir bilim insanının yarattığı ve kızı olarak gördüğü Sophie’nin babasının buluşlarını çalmak isteyenlere karşı maceraları anlatıldı. Sophie, BD’nin ilk kadın kahramanlarından. Aynı zamanda Spiru dergisinde yayınlanan ilk kadın kahraman.
Starter önceleri otomobillerle ilgili bir yazı dizisiydi. Franquin illüstrasyon yapmaya başladı. Sonra bu işi Jidehem’e bıraktı. Jidehem arabaları o kadar güzel çiziyordu ki iş büyüdü ve Starter isimli bir otomobil tamircisinin maceralarını konu alan bir macera çizgiromanına dönüştü.
Son yıllarında ÇRdan ziyade illüstrasyon işleriyle ilgilendi.
(1) Marcinelle Ekolü: Dupuis yayınlarının adresi: Rue Jules Destrée a Marcinelle şeklindeydi. Ekolün kurucuları olarak Franquin, Morris ve Jijé gösterilir. Spirou dergisi merkezinde ortaya çıktı. Spirou, Boule et Bill, Red Kit, Şirinler, Gaston, Mavi Ceketliler, Cedric gibi ÇRlar bu ekolün temsilcisi olarak gösterilir. Karikatürümsü ve çocuksu çizgilere eşlik eden yuvarlak balon kullanımı en belirgin özelliğiydi.
