ANARŞİ nedir?

Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır.

Spoiler'a Türkçe Karşılık

Biliyorsunuz pek çok  dile olduğu gibi Türkçe’ye de “spoiler” kelimesi ve “spoiler vermek” deyimi artık girmiş durumda. Aslında bunun sürprizbozan gibi beceriksiz bir karşılığı sunulduysa da tam tutmadı doğal olarak. Hoş bunu büyük bir entelektüellik sayıp büyük bir farkındalık sergilediğini sanarak havalı havalı kullanmaya kalkan tipler olmadı değil ama açıkçası benim beğenip de bir kere bile kullanmışlığım yoktur bu berbat kelimeyi. Dilimi sürmem bu kadar kötü bir çeviriye. Aslında buna benzer bir gayretkeşliği Fransızlar da yaptı. "Divulgacher" diye bir kelime uydurdular. Quebec çıkışlı bir karşılık bu. Kanada yani. Divulguer ve gacher kelimelerini birleştirerek yarattılar. Bizdeki gibi. Divulguer açıklamak gibi bir anlama sahip, İngilizcede de divulge olarak kullanılır divulging details mesela ayrıntıları açıklamak gibi,  gacher de bozmak, bir işin içine etmek gibi anlaşılır fransızcada. Dolayısıyla divulgacher deyince açıklayarak tadını kaçırmak, içine etmek gibi bir anlam elde ediyorlar. Bunun Divulgachage, divulgachis gibi hallerini de dile sokmaya çalışıyorlar. Fransızcayı koruyacağız diye. Şu anda kullananlar var mı var… Fransızca metinleri takip ediyorsanız rastlamak mümkün. Zaman zaman karşılaşıyorum. Ama bana sorarsanız bizdeki sürprizbozan gibi çok zorlama ve pratik değil. Geleceğini parlak görmüyorum.  

Dolayısıyla, bu konuda yine yıllar önce düşündüğüm bir sözcüğü bir kez de burada önermek, kayda geçirmek istiyorum. Üstelik bu sefer zaten var olan bir kelimeyi yeni bir alanda ve yakın bir anlamda, kullanacağım için çok da yabancılık çekileceğini düşünmüyorum. 

Evet, spoiler yerine önereceğim Türkçe kelime "aşırtma". Mükemmel şekilde karşılıyor spoiler’ı her açıdan. Aşırtma yapmak yani aşılması istenmeyen bir uzaklığı, bir sınırı aşmak gibi bir anlam çağrışımıyla spoiler’ın anlamına da ters düşmüyor. Boydan boya geçirmek, kat ettirmek gibi bir anlamı sıralanmış ki bu da spoiler verme eylemine tam uyumlu bir anlam. Herhangi bir hikayenin, anlatının, sunumun aşılmaması gereken sınırını aşmak gibi de düşünülebilir ve yine nefis bir Türkçe karşılık oluyor spoiler’a. En güzeli de  Türkçenin özkaynaklarıyla yeni bir ihtiyacı, yıllardır süren bir ihtiyacı Türkçe’nin karşılanmış oluyor. Ne yabancı bir kelimeyi sokuyoruz ne de sürprizbozan gibi zorlama bir Türkçe uyduruyoruz.  

“Spoiler vermek” şeklindeki deyimi de aşırtma yapmak ya da aşırtma yapmamak olarak kolayca Türkçemizle karşılayabiliyoruz bu sayede.

Mesela yazılarınızda ya da videolarınızda “spoilersız” ibaresini “aşırtmasız” olarak kolaylıkla Türkçeleştirebileceksiniz. Sayısı bile aynı, 10 harf. Her hali Türkçe’ye uyumlu, anlamı başarıyla taşıyabiliyor, yabancılık hissi de yaratmıyor, kısacası bence harika bir karşılık oluyor spoiler için aşırtma sözcüğü. Konuyla ilgili Youtube'daki bir video kaydımın adresini de aşağıya iliştiriyorum.   

Youtube Adresi

Birkaç örnekle pekiştirelim: 

Okurların tadını kaçırmamak için genelde aşırtmasız roman incelemeleri yapmayı tercih ediyordu.

Aşırtma yapmadan konusunu özetlemenin zor olduğu bir filmdi.

Sunumun başında aşırtma yapmadan anahatları söylemekle yetindi.

Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır.