Jon Henrik Fjällgren - İsveçli bir Halk Ozanı

Jon Henrik’i ilk kez bir İsveç TV kanalındaki Sweden’s Got Talent (Talang Sverige 2014) şarkı yarışmasında izledim. Sahneye yerel kıyafetleri içinde bir Sami genci çıktı. Jüri fazla bir beklentisi olmadığını belli eder gibiydi. Sakin bir ifadeyle kazada vefat eden bir arkadaşı için Sami dilinde bir ağıtı seslendireceğini söyledi. Daha ağıtın başında “Ey ya noyo na noyo” kelimelerini  ve eşlik eden melodiyi duyar duymaz tüylerim diken diken oldu. Tarif etmesi zor bir his akışı yaşadım.  Nasıl anlatayım, sanki kaybettiğim pek çok değerli şeye hiç ummadığım bir anda kavuşmuşum gibi bir ferahlama hissiydi. Bazen oluyor böyle şeyler. Şarkının sonunda jürinin gözlerinden akan yaşlar ve yüzlerindeki hayranlık ifadesi, Jon’un yarışmayı kazanacağını daha o zamandan belli ediyordu.

Tabii bu müthiş genci takibime aldım. Performanslarını Youtube’dan defalarca seyrettim. Hayatını araştırdım. İlk dinlediğim ağıtın Daniels’s Joik olduğunu öğrendim. Zaten “Joik” Sami dilinde ağıtlara verilen isimmiş. Kolombiya’da yetim kalan Jon, İsveçli bir Sami ailesi tarafından evlat edinilerek İsveç’e geliyor. Burada bir yandan müzikle ilgileniyor bir yandan da ren geyiği çobanlığı yapıyor. Yarışmadan kazandığı parayla 2014 yılında bir albüm çıkardı: Goeksegh. Albümü son aylarda hem Ipod shuffle’da hem de evde fırsat buldukça dinliyorum ve kısa yoldan bir doz huzur buluyorum.   

Joanna Lumley – In the Land of the Northern Lights (2008) - Norveç Üzerine Bir Belgesel

NOTLAR

Yıllar önce seyrettiğim bir belgesel ve notları. Kuzeye meraklı olanlar seyredebilir. Maceradan çok turistik bir yolculuk olarak işlenmiş.  

Rorbu – fisherman’s hut 

Norveççede “å” harfi – Son harf. “o” okunur.

Joanna Lumley – an actress, voice-over artist, model..etc..

Every rorbu had used to have a codfish hanging from the ceiling which was believed to indicate weather changes back then.

SAMI PEOPLE

Kautokeino – Home of Sami people in Norway

Sami traditional dress for men

Belt has circles if the man is unmarried, squares if he is married.

Dresses of Sami men and women have a lovely blue color

They were called as Laps back then and recognized as mere savages.  

Their economy depend on rein deer.

There are rein deer herders

They have scooters and a very high life standard

During winter females have antlers but males not (rein deers).

Joik is sort of a traditional Sami music – a man chants a prayer like indians.

Alta Igloo hotel     Lasts until mid-april

Skål – cheers in Dannish, Norwegian, and Swedish (skol).People used to believe that if they waved or whistled  to aurora borealis, it could come and take them away.