"The Farthest
Voyager in Space" (2017) Belgeseli
1977 yılında Güneş Sisteminin bize en uzak gezegenlerinin (Jüpiter,
Satürn, Neptün, Uranüs) sırayla fotoğraflarını çekip dünyaya gönderen iki Voyager
uzay aracının yolculuğu, bizzat projede çalışmış uzmanların tanıklıklarıyla başından
sonuna adım adım anlatılıyor. Aslında sonu demek sadece planlanan kısmı için
doğru çünkü iki uzay aracı halen uzaydaki yolculuklarına devam ediyor. Dönemin
arşiv görüntüleri ve bol tutulmuş tanıklıklarla zengin bir içerik oluşturulmuş.
Voyager programı önemliydi çünkü özellikle Uranüs ve Neptün’ün
ilk kez yakından uzay aracıyla fotoğrafları elde edildi ve yepyeni bilgiler kazanıldı. Pek çok ilke
imza atıldı. İnanılmaz bir tecrübe kazanıldı. Düşünün yıl 1977. O dönemin
teknolojisiyle yapılan işe bakar mısınız! Daha halkın oyun bilgisayarlarıyla
yeni tanışmaya başladığı yıllardayız.
Golden Record’ın hikayesinden Carl Sagan’ın rolüne, yaşanan
aksiliklerden unutulmaz anlara pek çok konu 2 saate yakın bir sürede seyirciyle
buluşturulmuş.
Voyager’lar hala uzayda ilerliyorlar. Adeta insanlığın evrenin öbür yakasına gönderdiği
birer sözcü olarak yolculukları devam ediyor. İnsanın varoluşunu
evrene haykıran iki dünyalı gibi, bilinmezde yankılanan iki çığlık gibi bizi temsil eden bu uzay elçilerinin hikayesi çok etkileyiciydi.
Belgeselin PBS (Amerikan) versiyonu 2 saate yakın olmasına
karşın BBC versiyonu yarım saat kadar daha kısa.
Astronomi ve uzayın keşfi konularına ilgi duyanlar
kaçırmasın.
NOTLAR
“Every second it goes to another place where we have never
been before”
Outermost planets (Jupiter, Saturn, Uranus,
Neptune) turu atmak. Atmosferleri incelenecek.
Fuzzy blobs in the telescopes
176 yılda bir olan bir gezegenlerarası dizilimden
yararlanıyorlar.
Maliyet sebebiyle sadece Jupiter ve Satürn’e izin çıkar.
Güneş sisteminin dışına çıkabileceği anlaşılınca okyanusa
atılan şişedeki mesaj gibi bir görev düşünüyorlar.
Mesajın ardındaki baş isim Carl Sagan
Carl Sagan çok NASA görevinde yer aldı. Voyager takımında da
vardı.
“A sad spectacle. If they be inhabited, what a scope for
misery and folly. If they be not inhabited, what a waste of space.”
Thomas Carlyle.
Golden Record
Frank Drake
phonograph record gönderelim diyor.
Plağın tek farkı
metal olması ve bu sayede uzun süre dayanması.
Yarı hızda olunca 2
saat zaman verir. Ilk 1.5 saat müzik. Sonrası Natural sounds of earth: Spoken
greetings. Encoded photos of earth. Bunlar şimdi bunu çalamaz diye bir
cartridge ve stylus’ı da pakete koyup, nasıl kullanılacağını illüstre etmişler.
Plağı toz ve partükllerden korumak için bir kap yaparlar ve üzerine dünyanın
güneş sistemindeki yerini çizerler.
1972’de hazırlıklar
başlıyor.
Jet Propulsion Lab
Pasadena Ca.
Magellan, De Gama ve
Colomb’da olduğu gibi birden fazla gemi yapılıyor: İki tane.
Mühendisler olabilecek tük olumsuzlukları hesaplamaya
çalıştı. What if people oldular
Service call yapacak halin yok space’de
Tüm uzay gemileri
temelde silikon ve alüminyumdan yapılır. %95’i bu. Ucuz materyaller.
Voyager weight: 800kg
Main antenna: 12 feet dia.
Ten sided body
called the bus
A long arm with a magnetic
field sensor on and another arm with plutonium
power supply and another arm with cams
and instruments. 3 kol var.
Golden Record’da 27 müzik var. Beethoven’s 5th senfoni
birisi. İzle deljo hayduti (Bg?). 6 haftada plağın tamamlanması lazım. Farklı
ülkelerden almaya özen gösteriyorlar. Pygmy
girl initiation song bile var.
1977 yazında iki fırlatma için son hazırlıklar. Cape Canaveral, Florida.
Basın toplantısı otelde aynı anda yapılan Polonez düğünle
çakışıyor.
Önce Voyager 2 sonra
1 fırlatıldı. Ama daha hızlı bir trajectory de olduğundan yakaladı ve hep
gidilecek yere önce gitti.
5 yıl planlama ve
65.000 parçadan oluşuyor.
“Its gonna represent
us for the next 5 billion years”
Önce kontrolden çkmış gibi davransa da yolunu buluyor.
Sıra ikincide. Fine-tuning the software to prevent any
mutiny.
Leak in the propellant line. Centaur safhasında fazla fuel kullanmak zorunda kalıyor. 3.5 saniye
kala fuel bitmeden işlemi gerçekleştirebiliyor. So it barely made it to
Jupiter.
Twin voyagers
sonunda güneş sistemindeki yolculuklarına kazasız belasız başlar.
The first leg: almost 400 million miles to Jupiter.
Jan 1979’da V1 ilk planetary encounter’ını yapmak üzere. V2
4 ay geriden takip ediyor.
Jüpiter’dan ilk images. Ne müthiş bir an. Biz bir film
yükleyip açarken hafif bir heyecan duyuyoruz adamlar başka bir gezegenden ilk
fotoları bekliyor.
JUPITER
Jupiter dia ten times the earth
No solid surface. H
and He
Gas and liquid.
Hala renkli detector kullanmıyorlar öünkü BW daha yüksek
çözünürlük elde ediliyor. Bwlerden stüdyoda renkli hale getiriyorlar.
Jüpiter’de 300 yıldan
uzun süredir devam eden bir fırtına var. The great red spot. İçine 2-3
dünya alır. Powerful radiation may destroy the electronics
Aiming to slingshot on to Saturn from Jupiter
Dışarıdaki kabloları
bildiğin mutfakta kullanılan alüminyum folyo ile sarmışlar korumak için.
Seslerden dev lightning tespit ediliyor. Dünya dışında
tespit edilen ilk lightning.
Reaching 30000 miles/h with the Jupiter’s gravity assist
Jüpiterin aylarının fotoları
İlk 2 ayda (Ganymede, ) impact craters var. Herhangi bir
aktif güç olmadığı için milyonlarca yıl öyle kalacaklar. Europa’da ise bilardo
topu gibi pürüzsüz buz kütlesi ve içinde çatlaklar var. Dünyadakinin 2-3 katı
okyanus var buzulların altında. Dördüncü ay ise en etkileyici olanı: Io. Active
volcanism’in ilk bulgusu dünya dışında. Çıkıntı. 250km
Io’nun volkanları 200
mil havaya lava fışkırtabiliyor. These eruptions were powered by Jup’s
gravity which endlessly compresses and releases the moon.
Photolabs working day and night during fly bys
Jüpiterin komşusu Satürnle
bir ortak noktası tespit edildi. Jupiterin de halkası var.
Jupiter was a game changer. Reset all the registers.
SATURN
Satürne yolculuk 1 seneyi aştı.
Golden Record’da humpback whale ve 55 dilde merhaba kayıtlı.
Çoğu Carl Sagan’ın astronomi prf
olduğu coRNELL Uni’de kaydedildi.
Plağı tasarlayan ve kayıtları yapan Carl Sagan’ın eşi.
Proto-tweets
diyor.
Bir de çocuk sesi olsun demişler ve oğullarının sesini
eklemişler.
“Hello from the children of planet earth”
200 billion stars in the milky way galaxy
Evrende ise 200 billion galaxy var.
Bize en yakın galaksi Andromeda.
2 million light years away. Its on a collision course with us right now. 5
milyar yıl sonra bu iki galaksi çarğışacak ve neredeyse hiç bir yıldız diğerine
çarğmayacak. Lawrence Krauss
10 m per sec hızda Voyager lar
Milky way galaxy 12
milyar yıl civarı yaşta. Güneş ise 4.5 milyar yıl yaşında. Nispeten genç.
1980 sonbaharında ilk Satürn fotoları
The rings of saturn
are billions of ice particles, some the size of a house, Blizzard of
features in the rings, very complex.
Planetary flyby junkie. Yeni fotoları kaçırmama bağımlılığı
yaratıyor üste.
Satürn’ün largest moon, Titan.
Methane atmosphere. Titan’a ilgi çok çünkü Dünyanın da eski haline ışık
tutabileceği düşünülüyor.
Voyager 1 Jüpiteri görüntülemek için belli bir rota izliyor
ve bu rota uranüs ve neptüne devamına olanak tanımaz. No way to bend its
trajectory. V1 yapamasa, V2 Satürne gidecek ama V1 Satürnü görüntülerse, V2
diğerlerine yöneltilecek.
Jupiter: Brown smog with electric blue hazes.
-300F
Lakes of liquid
methane possibly
V1 uzayda devam ederken, gezegenlere V2 ile devam ediliyor
başarılı olunca.
Ring-plane crossing
sırasında Satürn’ün diğer tarafındayken (no radio signals) bir şey olur ve
error verir. Kameralar çalışıyor ama hareket ettirme sisteminde hata var. Uzayı
gösteriyorlar. Scan platform sisteminin rotasyonu için motorları var. Sürekli
hareketten yağlama sistemi yetersiz kalıyor ve takılıyor. Kara gömülüp hareket
edemeyen araba gibi. Yavaş yavaş zorlaya zorlaya sonunda kurtarmışlar.
Golden Record’a
resimler de konmuş.
100 tane resim.
URANÜS
1986’da Uranüse yaklaşıyor.
Voyager ilk
reprogrammable NASA spacecraft
Bilgisayarındaki tüm software’i değiştirebiliyorlar
merkezden.
Aqua marine blue methane atm
A point of life became a world
Pek fotojenik değil, ilginç bir şey yok.
Neptüne gidişte yine Uranus ün gravity assist inden
faydalanır
Uydusu Miranda ilginç.
Çukurlu tepeli.
Uranüs’te Intense radiation belt, 10 moons ve 2 new rings
keşfedildi
Uranüs’den elde edilen bilgiler paylaşılacağı sırada,
Voyager Uranus’ten uzaklaşırken, Challenger infilakı.
NEPTUNE
Darker and colder
3.5 yıl aldı
1989’da ice-giant neptune’e ulaştı. Slingshot kullanılması
sayesinde (gravity assist) önceki 3 gezegenle, beklenenden 20 yıl önce gelir.
Bright blue orb
Giant dark spot
var. delik gibi.
Son gezegen olduğu için rahatça pozisyon almışlar.
Its moon Triton.
Eruptions, geysers görülüyor.
Hala uzayda ilerliyor.
Carl Sagan tutturmuş son kez kamerasını bize doğru çevirip
son bir foto alalım. İstememişler. O da tepeye kadar çıkmış Nasa’da. 4 milyar
yıl ötede. 1990. Valentines day. Dünya, ışık hüzmesinin içinde görünmüyor. The
earth in a sun beam.
Just a blue dot
Hala nearly her gün dünyayla ikisi de iletişim kuruyor.
Faint signals. None less than 1 trillionth of a watt
Artık güneş sistemimiz dışına yani interstellar space’e
çıkacaklar.
İnsanlık sonunda çevrenin canına okur. Ormanları bırakın,
gezegende bitki dahi kalmaz. Kurtarılabilen son bitki ve hayvanlar Valley Forge gemisine bağlı kubbe
şeklindeki dev herbarium’larda yaşatılmak ve geliştirilmek için uzaya
kaçırılır. Fakat planlarda değişiklik olup da bu rezervlerin yok edilmesi
emredilince geminin botanisti çevre dostu Freeman
Lowell (Bruce Dern) sadece kendi
arkadaşlarına değil insan türüne karşı da isyan bayrağını açar. 
