"Ne yediriyor yahu bunlar bize?" (BBC) (2019)

“The Honest Supermarket: What’s Really In Our Food” (2019)

BİM’de satılan dörtlü pizzaları biliyor musunuz? Benim gibi fakir ve beceriksiz olanlar için büyük kolaylık :) Ne yiyeceğim derdinden kurtarıyor. İçeceklerle falan yaklaşık 20 TL’ye  iki akşamlık yemek çıkıyor. Yalnız bir püf noktası var. Üzerine ekstra kaşar, kekik, sos, nane vs eklemelisiniz, yoksa bir şeye benzemez. Salam, sucuk, sosis gibi etli kısımları mikrodalgaya atmadan çıkarıp ayrıca pişiriyorum. Niye mi? Et yemeyi büyük oranda bıraktım yıllardır. Hem böylece kedilere ziyafet çıkmış oluyor.

Bu BİM marketleri ilk çıktığında bazı insanlar orada görülmek istemezdi, birisi görülürse “Ya duydun mu Müzeyyen hn’ı BİM’e girerken görmüşler. Yazııık, durumları kötü demek ki “ gibi konuşmalar geçerdi. Çok ciddiyim, ben şahit oldum böyle durumlara. Mesela birisi vardı, sabahtan BİM’e gider, ama giderken bugün torba parası vermemek için kendi torbasını taşıyanlar gibi yanına örneğin Migros poşeti alır, BİM alışverişini o torbayla taşır, soranlara asla BİM’den geldiğini söylemezdi :) Ne delilikler ne komediler yaşadık yahu :) Nereden nereye…

Geçenlerde BBC’nin bir süpermarkette geçen belgeselini seyrettiğimde ister istemez bunlar da bir an gelip geçiverdi aklımdan.

Belgeselin sunucusu TR’de BBC belgesellerinden bahseden tek yer olan bu bloğun takipçilerinin daha önce burada misafir olmuş başka bir belgeselden hatırlayacağı bir isim: Matematikçi Hannah Fry (bkz. "Contagion: Salgın" - 2018).

Konu epey ilginç, güncel ve Fry'ın bir önceki belgeseli gibi yine hepimizi ilgilendiren bir durum. Süpermarketlerde satılan ürünler ne kadar sağlıklı sorusunun peşine düşülüyor. Bu araştırma için farklı bir yöntem takip edilmiş. Bir süpermarket oluşturup arka tarafına laboratuvar kuruyorlar. Analizleri yapıp içinde karşılaştıkları gerçek maddeleri ve zararlarını ambalajlara kocaman kocaman yazıp o süpermarkette raflara koyuyorlar. Sonra da alışveriş yapan insanların bunlarla karşılaştığında tepkilerini ve düşüncelerini öğreniyorlar.

İnceledikleri ürünler arasında girişte bahsettiğim ucuz ve dondurulmuş pizza paketleri de var. Bunun yanında pet sular, balıklar, şeker çeşitleri, palmiye yağı, katkı maddeleri, “doğal” etiketinin gerçekliği ve sebzelerdeki pestisid ilaç kalıntıları gibi farklı konular işlenmiş. Hatta bir ipucu vereyim, meğer bizim pizzalardaki kaşar, kaşar değilmiş! Şaşırdık mı? Hayır :)  

Pratik bilgiler veren faydalı bir belgesel. Dört sayfaya yakın not çıktı. Tavsiye ederim. 

Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır.

GMO - Deva mı Bela mı? (2001)

GMO – PANACEA OR POISON - 2001
Nispeten eski tarihli GMO konusunda bir belgesel. Bu konuda ilk seyredilecek belgesellerden diyemem ama konuya ilgisi olanların bakmasında fayda var.

NOTLAR

Avrupa Amerika’dan daha duyarlı
Monsanto (DDT, Orange Gas, BST, GM soya bean)
Hybridization ile daha büyük domates ve çekirdeksiz üzüm elde edildi önceleri.
Mısır eskiden küçük ve daha sertmiş.
Cross breeding plant varieties to improve certain traits by manual splicing or cross pollination. İkisi de ancak aynı tür içinde başarılı oluyor.
İnsanla gorili ayırt eden %1 genetik fark.
Genetik mühendisler farklı türler arasında da gen değiş tokuşu yapabiliyorlar artık. 

Corn plant with its own built-in pesticide

Golden rice gibi E vit zengini ürünler yaratarak hunger’I wipe out edeceklerini savunuyorlar.

Bunlara functional foods diyorlar ve çeşitli besinlerle zenginleştiriliyorlar.
Seeds ve herbicide’ları aynı biotech firmaları paket halinde satıyor.
Eğer tohuma aynı paketin herbicide’ını spray etmezsen, tohum ölüyor. Buna “terminator technology” diyorlar. Monsanto kendi tohumlarının dirençli olduğu, Novartis kendininkileri koruyan herbicide üretiyor. Rekabet kıyasıya

US, Canada, Argentina and China 99% of all grown Genetically engineered crops üreticileri.
USDA, FDA, Env. Prot. Agency regule ediyor diyorlarama istedikleri gibi atkoşturuyor firmalar.
Triptophane pekçok insana zarar verdi. Toksik.
FDA’dak bürokratlar kendi bilim adamlarını umursamıyorlar bazen.
Bazen hayvan yemi diye izin alıp, insan ürünlerine de karıştırılabiliyor. Starling contamination.
Genetic drift – moving genetic info mostly through polen from one area to another.

Gene pollution
Organik ve GM corn tarlaları yan yana olursa, organiği dönüştürüyor.
GM croplarda kullanılan tüm alet ve makineler air blower’larla flan temizlenmeli.

Monsanto seed’lerinde trademark genetic pattern var. Herhangi bir çiftliğe gidip örnek alıp bu paterne rastlarsa, bu seed’ler bizim diyebiliyor. Infringing on a patent. Cross pollination.

Get out of our genes

He countersued them for polluting his field.
Monsters of Monsanto
Cuchinici: “Biotech companies are trying to patent life itself”

1970’lerde bitkilere patent verilemez, ancak Plant variety protection olabilir diyor Congress. Sonra 1985’te The Patent Office, on its own, patent vermeye başlanıyor birden.
Living matter should not be privatized

Mad Cow disease, Dioxin toxication sonrası Avrupa’da bir bilinçlenme başlıyor. ABD’den daha uyanık olmalarında bunların da rolü var.

EU, Japan, Russia, South Corea, Australian and Chech Rep GMO’larda label konmasını mandatory yapmışlar.

“we are deeply rooted in our food”
Grazia Francescato
Genetic resources
FDA bunun farklı label ile belirtilmesini gerekli bulmuyor.
Franken food
Government regulatory agencies
Contaminated, The New Scienec of Food
Josh shone
A shringking number of agrochemical companies are modifying the genetic structures of our food. But they don’t want to tell us.

Fritjof Capra
Physicist, ,systems theorist
Guerilla news network

Paul Hawken

Aventis, Syngenta, Du Pont, Dow, Monsanto

Gıdanın %85’ini kontrol ediyorlar.
From seeds to the table entire food chain control için savaşıyorlar.
Monsanto engineered soy beans to make them resistant to a specific pesticide. Round up.
Aslında bilgisayarı satıp sonra bunu oyunlarla beslemek gibi. Diğer firmanın oyunlarını oynayamıyorsun ve ilk alımda bir bağımlılık altına giriyorsun.
Buying the seeds but not owning it. Only a licence for 1 year. Playstation gibi işte. Uyuşturucu bağımlılığı gibi.
Amerika ve Avrupa uyanınca Asya’ya yöneliyorlar.
Concentrating food is the problem. Not distributing it to people relatively equally.