"The Left Hand of God" (1955) (Tanrının Sol Eli)

Katolik papazı O’Shea (Humphrey Bogart) Çin’in ücrâ köşesindeki bir misyonerliğe gelir ve buradaki hemşireyle (Gene Tierney) aralarında bir yakınlaşma doğar. Fakat adamın bir din adamından beklenmeyecek sert davranışlarıyla gerçek kimliği kendini belli etmeye başlar. Çinli çete lideri Yang'ın (L J. Cobb) kasabaya gelişiyle hesaplaşma kaçınılmaz bir hâl alır. 

Yönetmen Edward Dmytryk. Sevdiğim filmleri var (meselâ The Mountain) ama vasat filmi de çok (Shalako). General Yang rolünde efsane Lee J. Cobb var. O dönem Çinli rollerini beyazların oynaması normalmiş. William Edmund Barrett’in aynı adlı romanından senaryolaştırılmış. Barrett katolik ve genelde dini motifleri kullanan kitaplarıyla tanınıyor. 

Hatta yine böyle bir kitabı (The Lilies of the Field) filme uyarlanıyor ve Sidney Poitier’ye Oskar ödülünü kazandırıyor (1963) (Bir Afro-Amerikalı’nın kazandığı ilk en iyi aktör Oskarı). 

İngrid Bergman’ın başrolünde oynadığı The Inn of Sixth Happiness diye bir film vardır. Büyük mücadeleler sonrası Çin'e misyoner olarak giden bir hizmetçi kızın yaşadıklarını anlatır. Çok severim, birkaç kez zevkle seyrettim. Bu filmin de benzer bir konusu vardı, üstelik Humphrey Bogart başroldeydi. İzlemeye karar verdim ama açık söyleyeyim, bana göre değilmiş.  

Senaryoyu (Alfred Hayes) ve kurguyu beğenmedim. Karakterler derinliksiz. Ekrandan herhangi bir duygu ya da düşünce yansıması olmuyor. İnandırıcı değil. Bir türlü olaylar ve karakterler yerli yerine oturmuyor. Ne yönetmeninin ne başrol oyuncularının kariyerinde önemli bir yer tutmayacak vasat bir çalışma gibi gördüm. 

Filmin ardından Bogart filmlerini seyrettikten sonra başvurduğum, daha önceki yazılarda da alıntılar yaptığım Stefan Kanfer’in “Tough without a Gun” kitabındaki bu filmle ilgili kısımlara bir göz attım.

Bogie’nin son filmlerinden. Edward Dmytryk ile ikinci filmleri. İlki meşhur “Caine Mutiny”. Bir kere Gene Tierney, yan baş kadın oyuncumuz depresyondaymış. Engelli bir çocuğu var. Manik depresif (bugün bipolar sendromu deniyor). Film sırasında depresyonda. Laflarını unutuyor, kendini bir köşeye çekiyor. Bogart yakından ilgileniyor ve yardımcı oluyor ama kendi hastalığı da son evresinde. Akciğerleri rahatsız. Bâzen beş dakika kadar süren öksürük nöbetlerine yakalanıyor. Zaten iki sene sonra vefat etti. Bunların dışında bu konuyla ilgili kayda değer bir şey yoktu. 

Filmin vasatlığının oyunculardan kaynaklandığını düşünmesem de bu durumun da bir katkısı olduğunu yadsıyamayız. Açıkçası bu fiyaskoyu senaristin ve yönetmenin hesabına yazarım. Bogart hayrânı değilseniz tavsiye etmem. Benzer konularda “The Inn of Sixth Happiness” ya da daha yeni tarihli “Children of Huang Shi” gibi filmler zamanınızın karşılığını daha fazla verecektir.

Dmytryk ve Bogart sette

 

Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır.

Shalako (Şalako) (1968): Sean Connery ve Bardot

Sıradan bir kovboy filmi

Amerika safarisine çıkmış bir grup Avrupalı soylu kızılderileri küçümseyince canlarını kurtarmak için tehlikeli bir kaçış yolculuğuna mecbur kalır.

Film çoğu Spagetti Western gibi İspanya’da çekilmiş. Britanya yapımı bir Western. Euro-Western dedikleri alt-türe de sokulabilir. Kovboy romanları ile meşhur Louis L’Amour’un kitabından uyarlama. Yönetmen Ukrayna asıllı Edward Dmytryk. Aklıma hemen “The Left Hand of God” ve “The Mountain” filmleri geliyor. Özellikle Henri Troyat’nın kitabından uyarladığı Spencer Tracy’li “The Mountain” hârikadır. McCarthy dönemi mağdurlarından. “Odd Man Out: A Memoir of the Hollywood Ten” isimli bir biyografisi yayınlanmış. Shalako rolünde Sean Connery var, bence iyiydi. Baş aktris ise Kontes İrina Lazar rolündeki Brigitte Bardot. Çok sönük kalmış ve filme hiçbir şey katamamış. Filmin şarkısı Robert Farnon’a ait ama zayıf kalıyor, nerede George Alexander ve Mellowmen’in El Dorado şarkısı.  

Avrupalı soylular vahşi batıda şatodaymış gibi bir lüks içinde uşaklarıyla ve pahalı tabak çanaklarıyla seyahat ederek keyif yapma derdinde. Apaçi bölgesine girince uyarılmalarına karşın silahlarına güvenerek yerlilere ilkel insan muamelesi çekince fena dayak yiyen bir süslü grup anlayacağınız. Şef Chato acımasız. Kızılderililer kaldıkları yere saldırdığında Aliens filmindeki Marines gibi bir bozgun yaşıyor garipler. Sonrası ortalık toz duman. Apaçiler kovalıyor, Shalako (ismi yağmur getiren demekmiş) önderliğinde sağ kalan Avrupalılar kaçıyor. Araya bir de aile trajedisi sıkıştırılmış.  

Vasat bir film. Klasik Western’lerdeki kötü kızılderililer masum beyazları kovalıyor teması işlenmiş. Kovboy filmi seviyorsanız seyredilir.

Zagor'un (çizgiroman) böyle bir macerasını hatırlıyorum. Arabalarıyla Amerika'yı gezen bir grup Avrupalı soyluya rastlıyordu. Herifler Almandı galiba. Ayrıntılara bakmam lâzım ama çok daha zevkli bir hikâyeydi.

Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır.