Primatoloji etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Primatoloji etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

2 Nisan 2017 Pazar

Titus, the Gorilla King - Goriller Kralı Titus


GORİLLER KRALI TİTUS: BBC NATURAL WORLD  (2008)

High on the Virunga volcanoes of Rwanda
Volcanoes Of the Eastern Congo erupted
Some fleed down
Lowland Gorillas adapted, changed, became Highland G.
They grew larger, strong enough to climb 4000m
Coats gre thicker up to 6 inches long
At 3000m, air is so thin, it is hard to breathe
Bamboo severler pandalar gibi


Veronica Vecellio
Rwandan Felix Ndagijimana
Titus 33 yaşında ve 25 gorilin şefi
Commands by his sheer presence
10 female, 4 male, 6 teenagers, 4 youngsters

Kuryama diye bir iri silverback daha var grupta
Second in command

The recent tension between titus and kuryama ripples down through the group making everyone edgy
Şef değişirse grup bölünebİliyor.

Dian Fossey'nin kaldığı yer

Dian Fossey

1967 yılında Dian Fossey yıkık dökük kulübesinde goril araştırmalarına başlar.
Titus’ın ebeveynlerini inceleyerek başlıyor. Bert (Uncle) and Fossey adını koYuyor. Kendi akrabalarının isimleri. Aunt and uncle names.

1974’te Fossey, Kelly Stewart isimli genç bir araştırmacıyı gorillerle tanıştırır. Cleo was Titus’s sister. To give a CB (chest beat)
Flossie haves a baby while sitting andlooking
O sırada Titus Groan isimli bir kitap okuyormuş. Ordan geliyor ismi. 

Kelly Stewart
Ian Redmond

Eğer Titus şefliği kaybederse, bebekleri yeni şef öldürüyor in order to sire his own children. Ilk 5 ay hep annesine ihtiyacı var. 2 yaşında başlıyorlar nispeten özgür hayata.

Dağın bir tarafı Rwanda, diğer tarafı Dem. Rep of Congo. Bamboo shoots yerken mmmm gibi sesler çıkarıyorlar koro halinde.

Gorillerin insanlardan enfeksiyon kapmaması için fazla yaklaşmıyorlar. Risk yüksek.
Göz temasından ne zaman kaçacağını bilmelisin aralarında gözlem yapabilmek için.
Ian Redmond 1976’da Titus 2 yaşındayken Fossey’e katılmış.
Young male dışarıdan gruplara kabul edilmiyor.
Blackest days during childhood and teen years.

Beetsme

1978’de Titus yalnız kalıyor.
1970’lerde poaching çok azmış. Tehlikeli. 1977’de amcası ölür Titus’ın.
Headless, handless, hacked about. Dian çok etkilenmiş.

Dian Fossey

David Watts çok gözlemlemiş Titus’ı.

Bir gün gorillerin hızla kaçtıklarını yıkıp dökülen dallardan anlıyorlar. Takip ediyor. Fear Dung dedikleri bad diarrhea var geçtikleri yerde. Uncle Bert öldürülmüş. Diğerleri kaçarken poachers’a saldırıyor. Titus’s father was decapitated. Yeni şef Flossie’ye saldırıyor. Infant’ına kucağındayken vurup öldürüyor. Anne Flossie ve Cleo (siater of titus) grubu terk eder. Grup dağılmış.Titus sokak çocuğu gibi ortada kalmış. Sadece kardeşini öldüren şef olmak isteyen Beetsme ile kalmış. Sonra 5 male daha katılmış. Daha önce karşılaşılmamış bir all male group. Age-based hierarchy var. 8 sene böyle kalmış. Sonra dişiler katılınca kavga çıkmış. Beetsme  iki bebeklerini öldürmüş. Erkekleri kovmuş ama Titus’ı tutmuş. Fakat dominant female Papoose Titus’a ilgi göstermiş. 

David Watts

High Lands






Stevens’a göre dişilerin seçimleri önemli gorillerde. Dışkılardan DNA testi yapmışlar.
Şimdi kendisinin genç rakibi var. Kuryama.
Östrus’tayken lidere gidiyorlar. Ama gizli işlerde dönüyor insanlardaki gibi. Ama yakalanmaman lazım. Yoksa dayak.

Zamanında Beetsme  ye karşı bir coup planlamış ve liderliği ele geçirmiş. Çok kavgalar olmuş. Soğukluklar yaşanmış. En sonunda 1991’de kral oluyor.
Doğanların sadece %60’ı erişkinliğe kadar hayatta kalıyor.

900.000 kişi ölmüş 100 günde. Rwanda içi savaşı.
Savaşın ardından Ian gorillere bakmaya gidiyor. Titus’ın grubunu buluyorlar ilk. Yeni bir bebeği olmuş. Grubun sayısı artmış.
Aslında savaşta hayvanlar rahat ediyor insanlar birbirini yerken. 




350 goril koruma altında. Dian Fossey Fund.
Dağın tepesinde fazla kalamıyorlar, soğuk bastırabiliyor. Grup önce bölünüyor. Kuryama kendini destekleyenlerle tepedeki gölden aşağı iniyor. Titus kendisini destekleyenlerle orada kalıyor.

DNA testlerine göre Titus’ın ilk çocuğu Papoose ile yasak ilişkisinden doğan bir çocuk. Kuryama !!!

En çok çocuğu olan kayıtlı gorilla King Titus
Sonra geri dönüyorlar Kongo'dan ve bir bebekleri daha olmuş.

Burada doc bitti ama devamını seyretmiştim başka bir belgeselde, Kuryama kazanıyor. Titus bir köşede ölüyor. Bebeği de onunla kalıyor. O ölünce bebek de hayata tutunamıyor. 




21 Mart 2017 Salı

Japonya'nın Kar Maymunları (2009)

Snow Monkeys of Japan / Natural World

Bir BBC ve Animal Planet ortak çalışması. BBC Natural World serisinin bir parçası olarak yayınlandı. Seslendirme Iain Glen. Üç kar maymunu (snow monkey) popülasyonunun davranışları ve sosyolojisi Japon biyolog Dr. Takayo Soma tarafından yerinde inceleniyor. Görüntüler tablo gibi, orijinal müzikler insanı havaya sokuyor, kar maymunlarının etkileyici kareleri yakalanmış ve yaşamları hakkında genel bir fikir sahibi olunuyor. Hafif içerikli ama harika görüntüler barındıran akıcı bir belgesel.

Dr. Takayo Soma







NOTLAR
Dr. Takayo Soma yıllardır primatoloji üzerinde çalışıyor, bundan önce 10 sene boyunca Afrika’da yine maymunlar üzerine araştırmaları olmuş. Bu belgeselde ise kendi evinin birkaç kilometre uzağındaki kar maymunlarını inceliyor. Kar maymunlarına aynı zamanda Japon makakları da deniyor. Yaşadıkları yere göre üç grup (troop) maymun gözlemlendi ve davranışları kıyaslandı. Ilıca çevresi (Hot springs), Kırsal yerleşim (urban) ve Dağ (wild)grupları.

Hot Springs maymunları içlerinde en rahat yaşamı olanlar. Küçük bir ılıca gölünün etrafında yaşıyorlar. 40 sene önce keşfetmişler burayı ve yuvalanmışlar İnsanlar artık onlara alışmış. Sanki bir açık hayvanat bahçesini gezer gibi ziyaretler yapılıyor, fotoğraflar çekiliyor ve hayvanlar besleniyor. Kışın da bu ılıcanın sıcağından sonuna kadar yararlanarak kar maymunları kendilerini ısıtıyor çünkü kaplıca sularının sıcaklığı yaz kış 40 derecenin altına düşmüyor.  Yemler suya atıldığında bazen dalarak elleriyle bazen de ayaklarıyla bu yemleri toplayıp yiyorlar.

Meşhur kar maymunu ılıcası




Yavru kar maymunu ılıcada
































Kar maymunlarında grup lideri bir kraliçe. Yani kadınlar lider. Kızları, kız kardeşleri, teyzeleri falan beraber yaşıyorlar. Sisterhood. Kraliçe bir erkek seçiyor. Damızlık olarak kullanıyorlar ama o da bunun karşılığında saygı görüyor ve yemeklerden faydalanıyor. Diğerleri de ona dokunmuyor. Şartlar lehlerine olduğu ve iyi bakıldıkları için Hot Springs grubunun sayısı 200’e çıkmış. Social ranks var. Kraliçe’nin yakınına daha uzak akraba biri diklenirse, hemen toplanıp saldırabiliyorlar. Kar yağdığında top yapıp oynuyorlar. Bizim gibi birbirlerine atmadılar ama birlikte yuvarlandılar. 

Copycat behavior çok sık yayılıyor. Yani birinin yaptığı bir hareket grupta hızla yankılanır gibi taklit ediliyor.

Birkaç km ötedeki dağlarda yaban hayatının içinde yaşayan kar maymunu grubu ise zorlu şartlarla boğuşuyor. Hayat kaynağı bir ırmak var. Sayıları daha az. Daha ürkekler (easily scurrying for cover). Gergin bir atmosferleri var. Kaplıca grubu gibi fazla oyun oynamayı tercih etmiyorlar. Herkes survival’a odaklı. Şartlar nasıl etkiliyor davranışları işte. Yine liderleri bir dişi. Volkanik bir bölge olduğundan alttan sıcak geldiği için ırmak kışın donmuyor, maymunlar taşları çevirerek larva gibi yemekleri arıyor. Kalın kürkleri suya girdiklerinde ıslanmalarını önlüyor. Aç kaldıklarında ağaç kabuklarını kemiriyorlar. Bilhassa kabukların altındaki şekerli kısım hoşlarına gidiyor. Şartlar zor olduğu için genelde dişiler 2-3 senede bir doğum yapıyor.  



Kırsal alanlarda köylere yakın yaşayan maymunlar ise hiç sevilmiyor. Bilhassa çiftçiler tarafından. Crop raiders diyorlar.  Sık sık elma bahçelerine (apple orchards) ve diğer tarlalara girip ne bulurlarsa yiyorlar. Pirinç tarlaları için de aynı durum söz konusu. Hatta çok aç kalırlarsa evlerin bahçelerinde buldukları erzakları dahi hırsızlama yiyebiliyorlar. Ne yapsın hayvanlar.  Maalesef her yıl tarım bölgeleri yakınındaki 1500 civarı kar maymunu tarım zararlısı kapsamında öldürülüyormuş.

Erkeklerin işi zor. Genelde tek kalıyorlar. Hele kışın soğuk olduğunda dişiler kümeleşerek ısınıyor ama özellikle genç erkekleri aralarına almıyorlar. Onlar niye kendi aralarında toplanmıyor acaba? Spring storms are common and last for days on. Tam bu yağmurlardan önce doğum yapılırsa bebeğin hayatta kalması zor oluyor. Üç yıl damızlık olarak seçilen erkeğin yerine başkası konunca tüm imtiyazlarını kaybedip gruptan ayrılmaya zorlanması acı bir gerçekti.
Kar Maymunlarına yüzyıllarca kutsiyet atfedilmiş aslında. Ama bu konuya girmediler. Yalnız bir heykel ve shrine gibi bir yer gösterildi.  

Köyden yemek aşırırken

Tek başına ısınmaya çalışırken


Su altında yemleri topluyor

Kavga sonrası yırtılan bir yüz

Çiftleşme pozisyonu

Kar topuyla oynuyor


Dua etti burada


Maymunlara dev bir tuzak sistemi

Dr. Takayo Soma

Grooming maymun sosyal hayatının önemli bir parçası

Ilıca'da  tüm grup ısınırken

Tree barks eaten by snow monkeys

Apple orchards in the spring



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...