Podcast #2: "Stage Coach" ve Western Sineması

Podcast serisi fırsat ve imkan oldukça Youtube mecrasında devam ediyor. Altı ay kadar  önce ilk programa Fransız sinemasından “Le Herisson” (2009) ile başlamıştım.

İkinci bölüm, John Ford’un “Stagecoach” (Posta Arabası) filmi üzerinden Western Sineması ve John Wayne üzerine bir program oldu. Canlı yayın savrukluğuyla konunun dağıtmadığım yeri kalmadı :)

https://youtu.be/GiNASPrnvP4

Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır.

"Olmaz Öyle Saçma Şey": Üçüncü Sezonun Başarısı

Seinfeld’in her bölümünü birkaç kez seyretmişimdir. Hala da canım çektikçe rastgele açar izlerim. Hatta 20 bölümlük bir “best of” listesi bile yapmıştım zamanında. İşte bir Youtube video serisi olan “Olmaz Öyle Saçma Şey” üçüncü sezonunda yayınladığı ilk birkaç videoyla bu dizinin dehasına TR’de en çok yaklaşan program gibi gözüküyor.

İlk iki sezon bilgilendirici bölümler  arasına serpiştirilmiş şakalaşmalarla sınırlı kalıp, biraz da akademinin adının duyulmasına hizmet ederken, adamlar üçüncü sezonda “öttürmeye” başladılar :)  

Sanki “hadi yeni bir şeyler deneyelim” çılgınlığı hakim olmuş gibi ve her bölüm şaşırtıyorlar. Bir kendini bulma durumu başladı, kendilerine güvenleri arttı  ve her açıdan daha cesur adımlarla “aramaya başladılar”. Bariz bir dönüşüm var, alışık olunmayan bir sitcom tarzına doğru hızlı bir evrime şahit oluyoruz.

Muhtemelen “hadi bir çeşit Seinfeld yapalım ya da bir sitcom/reality karışımı deneyelim” niyeti yok. Televizyonları sarmış saçmalıklardan uzak durup bir şeyler denemek istiyorlar ve çok iyi noktalar yakalıyorlar. Umarım bunları fark edip üstüne giderek geliştirirler, eski tarza takılıp kalmazlar ve Türk televizyonlarının en “alternatif” programlarından birine imza atabilirler.

Peki bu farklılığı basıl yakalayabiliyorlar?

Bir kere karakterler şahane.

Miskin, umutsuz, saf ve kafası karışık Nazım. Bir yavaş adam, bir "bezgin bekir". Kendini kötümserlikle terbiye eden ama gizli gizli içinde bir gün büyük bir şeylerin bir parçası olacağına dair bir inanç besleyen Nazım. Niye iki sene göstermediniz bu adamı? Ekipte en favori karakterim :)

Hakkari’nin bağrından kopan Veysi Sala ise doğulu karakterler için yepyeni bir profil. Genelde kolaya kaçılıp daha önceki klişelere uygun olarak aksanı, görgüsüzlüğü ya da aptallığa varan saflığı ön plana çıkarılarak resmedilen doğulu  tiplemesine farklı bir boyut kazandırıyor. Girişimci, saygılı ama hırslı ve fırsat avcısı tavrıyla komediyi daha zor yerlerden çıkarabilen başarılı ve farklı bir patron performansı var.  

Yer yer gıcık, çok bilmiş ve "ekibin bir şatoda gecelemiş tek ismi" ise merkez karakter olan İlker Canikligil. Tüm ukalalığına karşın insanı mantığından yakalamayı başaran protest bir kişilik. Bir nevi Jerry Seinfeld. Bir türlü uzun metraj çekememiş, huysuz, huzursuz ama eğlenceli bir "olmazcı".

İşte bu üçü bir araya gelince doğal bir mizah iklimi doğuyor kendiliğinden. Komik bir şey söylemeseler de aralarındaki  tuhaf zihinsel ve fiziksel  kontrastlarla otomatik olarak hazırlanan mizahi altyapı sizi Nazım’ın esnemesiyle dahi gülecek kıvama getiriyor. Bunu yakalamak çok zordur ama bu üçlü bu etkiyi en azından bende yaratabiliyor.  

Sinematografi ve sohbet, alternatif bakışlar sunma konusunda birbirine paralel gidiyor. Sinemacı olmanın artısı sanırım, adamlar işlerini biliyor. Mesela kamera açıları ve kompozisyon bakımından da “farklı ve doğal” bakışlar sunuyorlar üçüncü sezonda.

Bir tane örnek vereyim. Üçüncü bölümde Nazım’la İlker’in “Yaşamayanlar” dizisini seyredip konuştuğu yukarıda bir karesini verdiğim two-shot sahnesine bakın. Kameranın önündeki pozisyonları sabit ve kameranın açısında bir enteresanlık yok ama bu "two shot" close-up/medium close-up karışımı çekimde ikilinin yerleşimi o kadar olağandışı olmuş ki insana hiç bilmese de ekranda görünce “bu ne acaba?” dedirtiyor ve ilgi çekiyor. Nazım ön planda ve sola doğru konuşurken, İlker arkaplanda ve kameraya doğru konuşuyor. Kamera açısı standart ama kadrajdaki yerleşimleri çok ayrıksı. Hem birbirlerine hem de kadrajın tamamına göre. Üstüne üstlük aynı düzlemde olmamaları derinlik hissini de arttırmış ki bu da ilave bir artı. Tuhaf bir şekilde seyirciye kendisini de o salonda bir yerdeymiş gibi hissettiren bir çekim. Diğer bir deyişle farklı diyaloglara uygun olarak sinematografi de yeni bir şeyler deniyor. Siz hangi dizide böyle farklı bir ekran kompozisyonunu gördünüz ki?

Televizyonda en son seyrettiğim komedi dizisi İşler Güçler’di. Ondan beri seyredebileceğim bir Türk komedi dizisi bulamadım. İlk kez bu sezonki “Olmaz Öyle Saçma Şey” ile popüler kültüre ve hayatın geneline dair eleştirel bakışlarla zenginleşen, azıcık da olsa Seinfeld’e benzetmeye başladığım bir çalışma keşfetmiş oldum. Üçüncü sezon ilk 5 bölümüyle bana bir çeşit sitcom izlenimi verdi. Özellikle son bölümde çok güldüm. Fakat sadece gülmek değil mesele, konuşmaları dinlemek de tad veriyor. Haftaya yeni bölüm gelse de seyretsem hissini bu sezon bende şimdiden uyandırdı.

Kendine özgü bir klasmanı var tabii ki ama mevcut televizyon ortamında bu Youtube çalışması ayarında ve kalitesinde bir “dizi ya da şov” olmadığını söyleyebilirim. Özgün, düzgün ve modern bir iş. Güncel ve gündelik meselelere dokundurmalarla daha da büyüyeceğini seziyorum. Belki "Kadıköy Komedisi" olarak tanımlayabileceğim ve ülkenin çağdaş insanlarının maruz kaldığı "şiddetli ahmaklık ve ahlaksızlıklara" eğlenceli bir bakış sunabilecek farklı bir format ortaya çıkartabilirler. Hele bir de Elaine Benes bulsalar tadından yenmez :)

Güncelleme..! (23 Ocak 2019'da eklendi)

Birkaç bölüm daha seyrettikten sonra görüşlerimi revize etme gereği hissettim. İlker oyunculuk  açısından çökmüş durumda. Aslında bunun sebebi kişiliği bence. Bir nevi öğretmenlik yaptığı eski tarz videolarda ukalalıkları ve gıcıklıkları o kadar göze batmıyordu çünkü bir şeyler anlatıyordu, verdiği bilgiler daha ön plandaydı ama yeni tarz sitcom'a göz kırpan sohbetli bölümlerde berbat duruyor. Adamın bütün espri malzemesi sağındakini solundakini aşağılamak, hırpalamak, hatasını bulmak olunca  öğretmen rolünde olmadığı bölümlerde iş gıcıklıktan çıktı ve antipatikliği geometrik artışla çekilmez hal aldı. Neticede mizahın en basit ve en ilkel hali birileriyle alay etmek. Bu konuda çok aşırıya kaçtığı ve en azından beni rahatsız ettiği kesin. Hatta televizyonlardaki pek çok oyuncudan daha sevimli olan Veysi ile Nazım’ın her geçen gün gelişen performanslarını da aşağı çekip bozduğunu düşünüyorum. Jerry Seinfeld’in zeka dolu toplumsal gözlemleri ve takıntılarıyla alakası yok bu tarzın. Bu haliyle çok daha sevimli ve eğlenceli olan Newman karakteri gibi bir comic villain rolünden ötesi zor.  

IFA Youtube Kanalı

Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır. 

Twitter

“Gezigezive” Yeşim ile Özkan’ın Youtube Kanalı

Türk televizyonlarından ne için faydalanabiliriz?

Haber vermeyi bıraktılar, propaganda yapıyorlar. Yabancı dizi kalmadı gibi, yerli diziler birbirinden berbat. Uzunluklarını söylemiyorum bile. Spor yok, bar bar bağıran siyasilerden beter futbol fanatikleri var. Yıllar önce TRT-2’de Atilla Dorsay’ın, Vecdi Sayar’ın, rahmetli Rekin Teksoy'un dünya sinemasından örnekler verdiği programları olurdu. 20’li yaşlarıma gelmeden epey film öğrenmiştim onlardan. Şimdi yerlerinde yeller esiyor, ne kadar uyduruk film varsa defalarca yayında. Hatta bir TRT klasiği olan Western kuşağı bile kaldırıldı. Doğru dürüst belgesel desen ayıkla ki bulasın. Sözün kısası, ben yıllardır Türk ulusal kanallarını seyretmiyorum. Daha doğrusu seyredemiyorum. Arada bir şeyler yapmaya çalışan tek tük çalışmalar var. Yabancı kanallar sağ olsun hem her konuda pek çok kaliteli program sunuyor hem de insanın yabancı dillerini geliştiriyor.

Bir de Youtube var son yıllarda. İnternet baş döndürücü hızıyla evrimine devam ederken özellikle son birkaç yılda Youtube’da bir canlanma başladı. Ekipmanların ucuzlamasına ve cep telefonlarının yaygınlaşmasına paralel olarak insanlar evlerinden vakit buldukça sevdiği konularda programlar çekip yayınlamaya başladılar. Henüz çok başında ve Türkçe fazla içerik yok ama şimdiden benim takip ettiğim 15-20 tane TV’deki benzerlerine tur bindiren son derece kaliteli kanal var. Bugün bunlardan birinden bahsedeceğim: Gezigezive.     

Yeşim ve Özkan. İki genç insan. Evliler. Para hırsı, betonlaşma, monotonluk, yapaylıktan uzaklaşarak yollara düşmüşler. Doğal bir minimalizmin peşindeler. Ölmeden önce yapmak istediklerini gerçekleştirmeye başlamışlar bile. Bir yandan çalışıyor bir yandan dünyayı geziyorlar. Şu anda Amerika’dalar. Bir karavanları var, ismi “Düldül”. Amerika’nın kuzeyinden güneyine, Meksika’ya doğru tüm yaz seyahat ettiler. Haftada bir gibi çektikleri kayıtları montajlayıp başlarından geçenleri, kayda değer yerleri herkesle paylaşıyorlar.

Yolda kaldılar, yağmurdan dışarı çıkamadılar, arabaları arızalandı, taşıt vergisini ödemede sorun çıktı. Gerçek bir seyyah hikayesi ve pırıl pırıl iki genç. İple çekiyorum diye bir laf vardır ya inanın aynı o şekilde bekliyorum yolculuklarından yeni bölümleri. Bir kere aklı başında insanlar. Eğlendirmeye yönelik çok tıklanmayı hedefleyen sulu videoları yok. TVlerdeki gezi programlarından çok daha farklı ve tabii bir tarzları var. Gezelim Görelim’den ziyade bir “yol hikayesi” sunuyorlar. Komiklik yapmadan ama kendilerini de kasmadan başlarından geçenleri en samimi ve sade şekliyle aktarıyorlar. Ne çok iyimser ne de çok karamsar olmadan yollarına devam etmenin derdindeler. Dengeliler. Konuşmaları sokaklarda rastladığınız çoğu insandan, televizyonlarda hiç durmadan arz-ı endam eden bilmem ne siyasetçisinin, gazetecisinin ya da profesörünün söylediklerinden daha yaşam dolu, daha samimi, daha dinlemeye değer. Çok esprililer mi? Hayır. Ağızları çok laf yapıyor mu? Hayır. Bilgi ve beceri ön planda mı? Genelde değil. İki ağacın arasına hamak kurmak, "yolda olmak", "yeni yaşamlar deneyimlemek" ve "yaşayarak öğrenmek" onlar için daha öncelikli ve keyifli. Market alışverişlerinden tutun karavanın arızalarına kadar türlü gündelik olayı onlarla beraber yaşıyorsunuz. Üzülüyorsunuz, seviniyorsunuz, coşuyorsunuz, bazen de düşüncelere dalıyorsunuz. Anlayacağınız basit bir turistik gezi değil onlarınki; daha çok “yaşamları haline gelmiş yollarının” ekranlara izdüşümü.

Yer yer not aldığım oluyor, bir şeyler öğreniyorum. Bunca yolu bir başlarına, ceplerindeki kısıtlı parayı idare ederek kateden bu insanlardan herkesin öğreneceği bir şeyler olduğunu düşünüyorum. Öğrenme deyince Vikipedi'deki bilgilerin TV'deki gezi programlarında özetlenmesinden bahsettiğimi sanmayın, bir "deneyim paylaşımından" söz ediyorum.

Akşam kapatın kavga dövüşle sululuğun arasını bir türlü bulamayan televizyonları, gidin Youtube kanallarına, söndürün ışıkları, Düldül’ün içinde bir konukmuş gibi seyahatlerine eşlik edin. Bu çiftin yolculuğunu seyrederken hiçbir 3D, 4K falan gibi teknolojinin veremeyeceği kadar sade ve “gerçek” bir yol hikayesine tanıklık edeceksiniz. Benden söylemesi. 

Aşağıya kendi siteleri yanında Youtube, Facebook, Patreon (maddi destek), Instagram hesaplarının adreslerini de ekliyorum.

https://www.gezigezive.com/biz-kimiz

https://www.youtube.com/channel/UCbiWRWZ-DyYV3oMa7VununQ

https://www.patreon.com/gezigezive

https://www.facebook.com/gezigezive/

https://www.instagram.com/gezigezive/?hl=tr

Bu içerik Kuzey Kalesi tarafından hazırlanmıştır.