What's Eating Gilbert Grape (1993)

Uzun aralarla da olsa tekrar tekrar seyrettiğim filmlerden. Sade ve durgun bir rutine sıkışmış hayatlar. Ne risk alacak kadar kötü durumdasın ne de gittikçe artan bir hoşnutsuzluktan kurtulabiliyorsun. Görev duygusu. Sıkıntı. Kurtulmak için felakete bile duacı olabilecek kadar kapana kısılmışlık. Yaşamını haddinden fazla paylaşmak zorunda kalmak. Sevdikçe sıkışmak. Filmi en iyi özetleyen başında söylenen bir cümle:

"Yaşadığımız yerin adı Endora. Burası neredeyse hiçbir hareketliliğin olmadığı ve olmayacağı bir kasaba. Endora'da yaşamak sanki müzik olmadan dans etmek gibi...". 

Müziğin olmadığı ve olmayacağı bir yerde dans etmeye çalışmak.

NOTLAR

“Watching the campers is our yearly ritual.

They re doin the right thing just passing through. “  Opening

“Endora is where we are. Describing Endora is like dancing with no music. Its a town where nothing much ever happens andnothing much ever will. “ Ne güzel bir tanım...like dancing without music.

Betty - Gilbert kontrastı
Betty (Steenburgen) kendi felaketini kendi yaratıp, başka bir hayata uçtu. Gilbert daha farklı. 

Kardeşi için: “Some days u want him to live. Some days you don’t”.

Doktorlar 10 yaşını göremez demişler aslında.

Older sister Amy. Mother-like

Larry diye bir abileri var ama çoktan gitmiş

Anne 7 yıldır evden çıkmamış.

Ellen sinirli bir kız kardeş

Foodland ile Gilbert’ın dükkan rekabette. Bakkal vs. Market

Burger Barns

Arnie huh, uh çok sık kullanıyor konuşurken

Kasabadaki tek eğlence dondurmacıya gitmek

"My moms attached to the house, maybe the right word is wedged in”

Beached whale diyor annesine

“What about ur dad?”

“Some other day…”

Burnt on top cookies

Kiddie pool

Gilbert’la kocası ölen kadın birbirine benziyor. Kocası için “I miss him, I dont “ diyor mesela. Hem kaybetmek istemiyorsun hem de kaybedip stresten ya da yükten kurtulmak istiyorsun artık.

U dont hurt Arnie, u just dont…”

Öfke neden iskelet kaslarını aktive ediyor?

“He disappeared. He didnt say goodbye. He just one day all of a sudden he was gone”

He was just hangin there…Thats when it all started. “ Annesi eskiden çok güzelmiş.

Bazen insan şoklara ihtiyaç duyabilir düzelmek için. Deep Valley’de senelerdir birbirini görmeyen karı koca gibi. Kızları gidince normale döndüler. Gilbert kaçıp gidince annesi, kocası yıllar önce gitmiş gibi oldu

I dont want to rain on the day but – keyfinizi kaçırmış gibi olmayayım ama

Kadıncağız Becky’le tanışırkenhemen “I wasnt always like this” dedi. Üzüldüm.

“Gilbert u re my knight in shimmering armor” Mommy

"There’s gonna be a crowd. I’m not gonna let her be a joke”

IMDB TRIVIA

When getting into character, Leonardo DiCaprio remarked of it, "I had to really research to get into the mind of somebody like that. I spent a few days at a home for mentally retarded teens. We just talked and I watched their mannerisms. People have these expectations that mentally retarded children are really crazy, but that isn't so. It's refreshing to see them, because everything's so new to them."

Johnny Depp felt bad about having to ridicule Darlene Cates' character, "Momma," and would often apologize to her after shooting. Depp once said to Cates, "Man, I want you to know how much I hated having to say those things about you, or about your character."

Leonardo DiCaprio created Arnie's trademark flicking his finger against his nose, describing it as a sort of "brain wipe...like Arnie is massaging the inside of his brain."

The picture of Mrs. Grape as a young woman, is a real-life picture of Darlene Cates as a young woman.

Darlene Cates had not left her house in five years at the time of the film's release. Some of Bonnie's problems mirrored those in Cates' life, for example, people staring at her, teasing her, and retreating from wide society.

Lasse Hallström admitted that a lot of himself is reflected in Gilbert Grape's character.

Secret Life of Roses - Rosanne Cash

Yıllar önce Transatlantic Sessions serisinde dinleyip vurulduğum bir parça. Beste büyük usta Phil Cunningham. Sözler ve söyleyen Rosanne Cash. Evet, efsane Johnny Cash'in kızı. Unrequited love, karşılıksız aşkı düşünerek yazdığını söylüyor Rosanne Cash. Bir kayıp sonrası ya da longing hali olarak tanımlıyor hissiyatı ama dinleyen kendi durumuna uyarlar tabii her eserde olduğu gibi.
Bu da sözlerin minik bir özet çevirisi:

Phil Cunningham

Karanlıkta saklı bir aydınlık sanki
Susmuş bir kuştaki güzellik gibi

Güneşinden uzakta açan güller 

Gözyaşları hiç dinmeyen bir ümit

Ve sözlerin ardında saklı o gerçek

Beklemekten hiç vazgeçmeyecek 

SÖZLER

The Secret Life of Roses Tune: Phil Cunningham Words: Roseanne Cash

If you travel far or tarry long, 

away from love and refuge

If you’ve lost your way 

from right to wrong –

still my heart is true

If the seven seas rise up between

and you sail to distant wonders

 I will wait upon some foreign shore

and live on dreams of love.

Of all the things I never said,

and all the hope inside me

I am still the keeper of the flame

 that will not be denied –

There is beauty in the silent bird,

there is light where none can see it,

There is truth where no-one says a word,

there is love for you and me.

And the secret life of roses

that bloomed out of the sun

Is like the love that I keep for you –

it never will be done

And the stars we wish on up in the sky –

they fade into the night

But my love will grow

where no-one knows

Like a rose’s secret life. 

https://www.youtube.com/watch?v=bgdSt8D93pw

Issızlığın Ortasında - Moğollar

Bir düş gördüm geçenlerde
Görmez olsaydım ah olsaydım
İçime şeytan girdi sandım
Keşke hiç uyumasaydım 

İşte böyle başlıyordu Issızlığın Ortasında şarkısı. Büyük usta Cahit Berkay’ın efsane Moğollar grubuyla imza attığı bu şarkıyı ilk kez TRT 1’de dinlediğimde tüylerimin diken diken olduğunu hala unutmam. Ne siyasetle ne de ülkesinin karanlığıyla henüz buluşmamış bir genç olarak çakılıp kalmıştım ekranın karşısında.

Türkiye olarak Sivas Katliamında diri diri yakılan insanların faillerine bugün Gülen Cemaatini cezalandırmakta gösterilen istekliliğin binde birini ne devlet ne millet olarak gösterememişsek, bugün Gülen Cemaatiyle AKP arasındaki savaşın ortasında çocuklarımızın heba olmasına üzülmeye müstahak olmaz mıyız? Mahkemeleri sakız gibi uzatıp sulandırarak böyle bir vahşeti cezalandırmamak için her türlü manevrayı yapan Türkiye’nin bugünkü karanlığa attığı en süslü davetiyelerden birisi o günlerdeki tavrıydı.

Birdenbire
Ateş ve duman
Feryad-ı figan
Sanki elele
Geliyor habire
Üstümüze, üstümüze 

Bugün feryat figan ediyoruz. Her yer ateş, her yer duman. Karşımızda amansız bir düşman. O ateş 1993’te harlandı. O günlerde belli kesimler haricinde gündelik hayatımızın ne kadarında bu katliamı düşündük? Kendimi hatırlıyorum. Metallica’nın albümü çıktı mı çıkmadı mı gibi konular daha çok yer kaplıyordu küçük gündemimde. Bir gencin bunlarla ilgilenmesi de doğaldı aslında ama böyle bir katliamı, böyle bir insanlık suçunu ihmal etmemek kaydıyla. Biz ettik. Ülkece yeterince ilgilenmedik. Tepki göstermedik. Cezalandırmadık. Yazık dedik, Allah rahmet eylesin dedik. Geçtik gittik. Aslında ateşi akladık biz o günlerde. Bugünkü ak cehennemin odunlarını attık.  

Çığlık kalleş
Sessizlik mi dost
Ateş ve duman
Hain düşman
Issızlığın ortasında
Issızlığın ortasında 

O çığlıkların yankısıdır bugün yanı başımızda duyduklarımız. O ateş, o duman Sivas'tan koptu geldi. Bugünkü yangının öncü kıvılcımıydı o ateş. Söndüremedik. Geçiştirdik. Bugün evrensel insan hakları ve hukuk normlarından uzaklaşmamız biraz da bundandır. Biraz da bundandır bayramlarımızı bile kaptırmamız. Bundandır televizyonlarında küfürlerine meze olmamız. Bundandır çocuğumuzu kaydedecek okul bulamayışımız. Bundandır işsiz kalışımız. Bundandır gençlerimizi “kurban” verip "şehit" diye ağlamamız. Umursamaz bir sessizliğin faturasıdır bugün yaşamımızı çığlıkların doldurması. Yaşamak için akla karayı seçtiğimiz bugünlere böyle geldik. 

Biraz da bundandır bugün “ıssızlığın ortasında” kalmamız

https://www.youtube.com/watch?v=btafzpG7vdY