The Brilliant Bronté Sisters
Bronte kardeşlerin yaşamı ve eserlerine değinilen ITV yapımı bir belgesel. 45 dakika civarı. Sheila Hancock sunuyor. Ailenin yaşadığı mekanlar ve ilgili müzeler de ziyaret edilmiş. Beğendim.
NOTLAR
Wuthering Heights was never a sentimental story.
Charlotte Bronte
Anne Bronte
Emily Bronte,
“Three spinsters who spent most of their lives in a remote
parsonage on the edge of the moors come to write these books”
 |
| Emily Bronté |
 |
| Charlotte Bronté |
 |
| Anne Bronté |
Patrick Bronte was a self-made man born in a tiny shack in
Ireland, he was appointed perpetual curate at Howarth in 1820. Yet, he got to
Cambridge and His wife Maria and 6 young children moved here to the parsonnage.
Altı ay sonra Maria kanserden öldü. Patrick 8 yaş altı 6 çocukla kaldı. Dört
yıldan az bir süre sonra 2 büyük kızı da TB’den öldü.
Hayatta kalan 4 çocuk: Charlotte, Emily, Anne and their
brother Branwell. Eşinin kardeşi aunt Branwell’in bakımıyla parsonnage’da
büyüdüler.
Çizime de yetenekleri var. Emily’nin köpeğini resmetmesi
mesela.
Babaları kurşun asker getiriyor. Çok hoşlarına gidiyor.
“They would act out little plays with the soldiers. And they went from acting them out to writing
them down. 124 yaşında Charlotte Bronte’nin yaptığı bir kitap askerler için. Ama
içinde gizli yazışmaları da varmış.
Okudukları kitaplara sınırlama getirilmemiş. Byron ve Gothic
hikayelerden etkileniyorlar.
Branwell and Charlotte created dozens of such little books
writing about life in a glamorous exotic realm called “Angria”. Emily ve Anne
daha küçüktü. Angria oyununda dışarıda kalmış hissettiler biraz. Onlar da kendi
ülkelerini yarattı. “Gondal” diye bir yer uydurdular. Hatta coğrafya kitabına
Emily burayı da ekledi. Kuzey Pasifikte.
Emily büyüyünce yazdığı tek romanda Gondal diyarından
faydalandı: Wuthering Heights. Yerini tropiklerden wild moors’a taşıdı.
İlham kaynağı olan Heatcliff’in evini yaptığı bleak and remote
farmhouse’a ziyaret.
Cathy’s undying obsession with the cruel Heatcliff is
mirrored by her love of this untamed wilderness.
Cathy: “If I were in heaven, I should be extremely
miserable, Heaven did not seem to be my home. “ Moor tutkusu.
Tortured love story – Wuthering Heights
Emily, Wuthering Heights’ı tamamladığında sadece 27 yaşında.
 |
| Moors |
Kitapları yayınlanmadan önce kardeşler para kazanmak için
çok uğraştı. 19 yy da middle class kadınların ekonomik bağımsızlığı yok. Ya
evlenecekler ya da bakıcı veya öğretmen (governess and teacher) olacaklar.
Kendi okudukları
Roehead okulunda Charlotte öğretmenlik yapmış.Pek memnun değilmiş. Yazar olmak
istiyor aslında. Şartlar zorluyor. Aptalca buluyor okuldaki faaliyetleri. Bu
arada şair Robert Southey’ye mektup yazıyor. Şiirleri hakkındaki fikirlerini
soruyor. Kadınların kendi işlerine bakması gerektiği anlamında bir cevap yazıyor.
Bu cevabı charlotte bir notla beraber sakladı.
Melpomene yazmış. Muse of tragedy. Öğretmenliğe veriyor kendini hayal kırıklığıyla.
Aunt Branwell onlara gereken parayı verince kendi okullarını
kurmaya giriştiler. Charlotte
ve Emily paranın bir kısmıyla Brüksele gitti. Fransızcalarını ilerletmek ve
başka konularda kendilerini geliştirmek için. Belçika yılları Charlotte üzerinde derin izler bıraktı.
Brussels Bronte Society var günümüzde. Turlar düzenliyor.
Brüksel o dönem ucuz ve kozmopolitan bir şehir. Parise
gönderemeyenler buraya gönderiyor.
The tuition she received in Brussels at the Pensionnat Heger,
would transform her as a writer.
Hocaları Heger’in Charlotte’un yazma tarzını geliştirmesinde
büyük katkısı oldu. 27 yaşında o dönem. Yorkshire’lı. Brükseldeki Katolik
Katedralini ziyaret ediyor Anglican minister’ın kızı olmasına karşın ve günah
çıkarıyor. Emily’ye mektubunda yazar ama babama söyleme sakın der.
British Library’de Charlotte’un mektupları muhafaza
ediliyor. Heger’e yazdıkları da var İngiltere'ye döndüğünde. Heger’e karşı
hisleri var. Adam evli, istediği ilgiyi göremiyor ondan. Mektubu yırtıyor. Eşi
çöpten çıkarıp dikişlerle birleştiriyor muhtemelen. Bir süre İngiliz talebe
istemiyor. “Fransızca’yı seni hatırlattığı için seviorum diyor bir mektubunda.
Mektubun sonunda Cb initial imzasını kalp şeklinde yapmış.
Bronteler hakkındaki mitlerden biri de yazdıklarını asla hissetmemiş
olduklarının düşünülmesi. Charlotte için doğru değil güzüküyor. Jane Eyre’de
genç kadın kahraman evli Mr Rochester’a aşık olur.
 |
| Heger |
Dame Paula Rego
She produced a series of works based on the texts of the
books
Romanda Jane çirkin olduğunu söyler ama filmlerde hep güzel
resmedilir.
Charlotte kendi yaşamından ve duygularına yaslanarak yazarken, Emily çocukluk fantazilerini yazdı. Anne bronte’nin eseri ise bir
misyon romanı gibi. Feminist bir klasik olarak görülüyor.
1845 – Haworth’da okul kurma işine ilgi yok. 20’lerinin
sonlarına yaklaşıyorlar. Bu dönemde Charlotte Emily’nin şiirlerini yazdığı
defteri buldu. Okunmasını bile istemiyordu Emily oysa.
Takma isimle bir derleme (collection of poems) çıkardılar. Çifte standartı aşabilmek için kadınlara
yönelik. Hüsran. Sadece 2 tane satıldı.
Bir senede. Kalanların bir kısmını bir mektup eşliğinde bazı yazarlara gönderdi
Charlotte. Satmamasını tiye alıyordu.
Bu sefer roman yazmaya giriştiler. Akşam 9’da babaları saati
kurup yatıyor. Kızlar dining room’a gelip masa atrafında dolaşarak yazdıklarını okuyorlar birbirlerine. Burada Wuthering Heights (Emily), Agnus Grey
(Anne), Professor (Charlotte) yazıldı. İlk ikisi yayınlanmak için kabul edildi.
Charlotte reddedildi. O da bu sefer Jane Eyre’i yazdı. Önce Jane Eyre basıldı
ve tutuldu. Sonra diğer ikisi basıldı.
Bu arada Branwell kötü durumda. Şiirleri yerel
gazetelerde çıkmış. Sanatçı olmak istiyor. National Portrait Gallery’de Branwell’in
kızkardeşlerini resmettiği bugüne kalmış
tek resim var. Aslında kendisi de resimdeymiş ama nedense bir sütun ekleyerek
kendini çıkarmış. Branwell portre ressamı olarak başarılı olamadı. Either due
to lack of ability or lack of application. Başka işlerde de tutunamadı.
Kızkardeşleri meşhur olmaya başladığında söylentilere göre işvereninin eşiyle
ilişkisi olduğu için öğretmenlikten atıldı. Parsonaja döndü. Alkolizm. Paraliz.
Babası kendi odasında ilgilenmeye başlıyor.
Anne bu olaydan bir kitap çıkardı: “The Tenant of Wildfell
Hall” considered as one of the best studies of alcoholism and its effects on one’s
surroundings. Branwell yaşadığı olayı sorumlu tutuyordu alkolizmden.
Powerlesness of a woman in an abusive marriage.
Dining Room’daki masada birlikte yazarak vakit geçirişleri
O dönem local library’ye sadece erkekler gidebiliyor. Branwell
alırmış istedikleri kitapları.
Haworth’deki ort insan ömrü 25 yıl o dönem. Partly as a result
of the church graveyard polluting the drinking water.
1848’de Branwell 31 yaşında öldü.
3 ay sonra sadece 30 yaşında olan Emily’de öldü. TB yine
Anne’de de TB semptomları. Bir mektup yazıyor:
“ I wish it would please God to spare me, not only for Pa
and charlotte’s sakes, but because I long to do some good in the world before I
leave it. I have many schemes in my head for future practice. Humble and
limited indeed, but still, I should not like them to come nothing. And myself
to have lived to so little purpose. But God’s will be done.”
Charlotte ile birlikte Scarborough’ya geldi. Bir ailenin
çocuklarıyla ilgilenirken gelmiş daha önce ve çok sevmiş. Ama durumu kötüleşti.
Haworth’a dönemeden öldü. 1849. 29 yaşında.
Last words: “Take courage charlotte, take courage”
Charlotte tek kalır ve şunları yazar:
“It is over. Emily, Branwell, Anne all are gone like dereams…I
have watched them fall asleep on my arm…have closed their glazed eyes..I have
seen them buried one by one…”
Kendini işe verdi. 6 ay geçmeden “Shirley” romanını yayınladı.
Biographer Lucasta Miller
Red House in Gomersal, model for the home of the Yorke
family in Shirley
Patrick ile kalıyorlar. Evin dining room kısmı
kardeşlerini hatırlatıyor.
Bronte sisters controversial romanlara imza attı. Jane Eyre
bakıcısıyla aşk yaşayan bir adamı anlatıyordu. Anne’in kitapları conventional
Victorian society’ye saldırıyor. Wuthering Heights ise amoral ve ungodly
sayılıyor. Bu romanları kadınların yazdığı öğrenilince büyük çalkantılar oldu.
Başka isimle mi çıkarmışlardı ki?
Charlotte, Wuthering Heights’ı tekrar yayınladı ama bu baskıya
kız kardeşleri hakkında biyografik bir bölüm ekledi.
Haworth – hawort
Bu bölümde kardeşlerinin yeterince eğitimli olmadığı gibi
bahanelerle onları savunmaya çalıştı ama aslında kendini yetiştirmiş döneme göre
çok kültürlü kızlardı.
Kardeşlerinin işlerini elden geçirdi. Bazı şiirleri
yayınlamak istiyordu. Ciddi değişiklikler yapmış. Kelimeleri değiştirmiş. Emily’nin
tamamlanmamış ikinci romanını da yok etmiş olabileceği söyleniyor. Hataymış bunlar bence.
Son kitabnda Brükselde yaşadıklarını anlattığı Vilette
isimli bir kitap yayınladı. 1852. Arthur Bell Nichols, the curate to Patrick in
Haworth, proposed to Charlotte. Nichols won both of them round. 1854’te
evlendiler. Birkaç ay sonra Charlotte died, in the early stages of pregnancy.
38 yaşında aile mezarlığına gömüldü. Babasının 40 yıldan fazla rector olduğu
kilisenin altında mezarları.
Emily Brotne’nin Wuthering Heights’ın sonunda Heatcliff ve
Cathy’nin mezarı için yazdığı son paragraf:
“I lingered around them. Under that benign sky. Watched the
moths fluttering among the heath and harebells. Listened to the soft wind. Breathing
through the grass. And wondered how anyone could ever imagine unquiet
slumbersfor the sleepers in that quiet earth.”
