Comic Book Superheros Unmasked (2003)
AMERİKAN ÇİZGİROMAN TARİHİ
Kronolojik ve dönemsel bir kuş bakışı yolculuk. Bol röportaj. Anahatlar. Faydalı. Bir buçuk saat. Giriş seviyesinde. History Channel'da yayınlandı. AMERİKAN ÇİZGİROMAN TARİHİ
NOTLAR
Great Depression sonrası yükseliş
1938 Action Comics dergisinde Superman çıkar.
1931’de 17 yaşındaki Ohio’lu iki genç bilimkurgu meraklısı. Fakir Yahudi çocuklar.
Great Depression sonrası yükseliş
1938 Action Comics dergisinde Superman çıkar.
10 cent – 300.000 satmış
1931’de 17 yaşındaki Ohio’lu iki genç bilimkurgu meraklısı. Fakir Yahudi çocuklar.
1930larda macera konulu comic strip’ler gazetede moda
Süpermen kendi gezegeni yok olunca dünyaya geliyor. Bildiğin göçmen yahu aslında.
Paper rationing var.
Moulton'In eşi ve öğrencisiyle beraber çok eşli bir durumu varmış. ? Olive Byrne. Mormon ? Öğrenci asistanının kollarında aynı bilezikler var. Esin kaynağı o.
Stan Lee gibi bir grup yazar çizer dayanamayıp kendileri de savaşa gider. O dönem maceralar başkalarına verilir. Şirketlerde kahramanlara sahip çıkma hissi gelişir. Corporate heros haline gelişi başlar.
Bradford Wright: “Süper heros, New Deal ve ikinci dünya savaşıyla o kadar içiçie geçti ki bunların devri geçince tutunmakta zorlandılar”
Münih’te doğan Frederick Wertham senior psychiatrist at New york Bellevue hospital. Kendi kliniği de var. Gençlerde anormal davranışları araştırmaya başlamış. Hapishaneleri gezmiş. Konuşmuş. Ne okuyorsun demiş. Hepsi ÇR okuyormuş. Saldırı başlamış. Ilk saldırısı 1948’de. Yayılmış. Suça teşvik ediyor ÇR demiş.
Seduction of the Innocent diye bir kitap çıkarır. Superman Complex’i tarif eder.
1954’de iki senatör genç dimağlar üzerinde popüler kültürün etkileri konulu inceleme yapar. Wertham’da şiddeti körüklediklerini söyler. McCarthyism başlıyor zaten.
Politikacılar, yargıçlar, saygın kurumlar, polisler asla küçük düşürülmeyecek. Established authority’ye saygı. Aileye saygı. Walking dead, vampires, werewolfes were prohibited.
Bradford: “Tam da bu dönem rockn roll başlıyor. O isyankarlığı çizgiromandan devralıyor. Aslında bir daha da o keskinliği kazanmadılar” diyor.
1954-1956 arası yarı yarıya satışlar düşer.
Gizli gizli okunan bir yayın haline gelmişler. Ebeveynler kızıyor.
1951 Eisenhower era finished. Hala toparlanmaya çalışıyorlar. Üç büyük DC kahramanı dışında diğerleri iptal. Mid fifties’de milyonlarca çocuk Çrları bilmiyor.
Late 1950s TV başladı. Çocuklar buna sardı.
1956’da eski kahramanlar science-fiction tarzında yeniden ele alınıyor.
Martin Goodman ile DC yayıncısı golf oynuyorlar New Yorkta. JLA DC’de başlar. Başarılı olur.
Martin Goodman, Stan Lee’den hero grubu yaratmasını ister. Ortağı Jack kirby ile Fantastic Four yaratılır. ABD Rusya uzay yarışından ilhamla. Uzaya giderken düşerler ve radyasyondan süper kahraman olurlar. Aralarında anlaşmazlıklar var. Mr Fantastic overexplains everything like stan lee. Bu çatışmalar yeni bir boyut katmaya başlıyor.
Lee, Goodman’a Marvel olarak değiştirtmiş firma ismini.Goodman’ın İlk ÇRın ismi.
Antiherolar çıkıyor. 1962’de Hulk ortaya çıkar. Bir başka atomic age antihero. 60larda atom bombası korkusu var.
Ordu Hulk’ı öldürmeye çalışır ama Comic Code Kurulu olmaz der. Ordu yanlış bilgilendirildiği için peşinde filan derler. Gençlerden mektuplar gelir. Beğenilir.
Marvel superheros were disoriented and confused. More real.
1962’de Spiderman. Stan Lee. Tutuyor. Steve Ditko. 1966’ya kadar yapar. Başlarda çizer verirmiş, diyalogları stan yerleştirirmiş. Ditko hikayeyi çok iyi anlatırdı diyor. İşte, aşkta, okulda problemli biri Peter Parker.
At the time, DC heros acted like the parents. But Marvel heros started to act like the readers
DC establishment haline geliyor. Marvel daha gerçekçi hikayeler sunuyor. 1964’te Captain Amerika geri gelir. Stan lee and jack kirby. Partneri ölmüş. Buzlar arasında kalmış yıllarca. Depresyonda. Sanki çizgiromanda hayal kırıklığını temsil ediyor. Aslında bir çeşit John Rambo gibi. Amerika’da da protestolar var özgürlük için.
Pop art and op-art (optical effects) I ben getirdim Nick Fury ile diyor. Jim Steranko. First rock star artist in comics.
Son karede öpüşmeyi kaldırın deyince silah yakın çekimi koyuyor.
Black panther – siyahi hero çıkıyor. Marvel zorluyor.
1966’da Batman TV’de gösteriliyor. Fırtına gibi esiyor. Patlıyor.
1969’da dizi bitiyor. ÇR satışları da %60 azalıyor.
1950’lerdeki superhero revival, counterculture ile karşı karşıya.
1966’da DC atak olarak Wonder woman’ı tekrar ele alıyor. Süper güçleri yerine karate bilmesine karar verilir. Feminist hareketlere de yaslanmak istiyorlar. 4 yıl sonra eskiye dönüyor.
Batman’de tekrar ele alınıyor. Neil Adams gerçekçi bir damar takip ediyor. O'neill. 1960 sonu 70 başında vahşileşiyor Batman.
Green Lantern’a kişilik katmak için sosyal konulara değinmeye başlıyorlar. Patlıyor. Green Lantern siyahilerin sorunlarına değiniyor. Din, ırk ve kirlilikle uğraşmaya başlar. Native American rights.
Vietnam çok netameli bir konu. Kimse girmiyor. 60 sonu 70 başı. Biz vietnamla ilgili birşeyler yapmaya cesaret edene kadar savaş bitti diyor.
1971’de Stan Lee’den hükümetten uyuşturucu bağımlılığı ile ilgili bir şeyler yazması isteniyor. Green Goblin macerası. Comic code authority izin vermiyor. Uyuşturucudan bahsedemezsin diyorlar. Lee, Martin Goodman (yayıncısı) ile konuşur, onay olsa da olmasa da çıkaralım der. Destekler. Onay damgası olmadan çıkarır spidermani . Korkulan hiç bir şey olmadı diyor. Çıkan tartışmalar sonucu comics code liberalized. Bir kaç ay sonra DC Green arrow’un eski sidekick’ini uyuşturucu bağımlısı olarak gösteren bir macera yayınlar. Damga sorun olmaz. Teşekkür gelir New York belediyesinden.
Reinterpreting the hero to reflect the time
1978’de süpermen filmi
Neil Adams film yapılırken 1975’de DC’ye baskı uygular ve yazarlarının haklarını vermesi için çalışır. Adları çıkması ve makul bir ömür boyu emeklilik alırlar.
İlk 2 süpermen filmi başarılır olur.
1963’de Stan Lee ve Jack Kirby yaratır, X-men başlar. 1970’lerin sonuna doğru patlar. Wolverine kötüyle kötü olan Generation X’e yakışan bir kahraman. Bigotry ile ilgili diyor Stan. Nefret ediliyorlar. Puberty’de süper güçleri ortaya çıkan bir grup. Herkes dünyayı ele geçireceklerinden korkup saldırıyor. The right to live, the righ to exist tartışılıyor.
“The idea of being simultaneosly special and persecuted” Michael Chabon.
1979’da Frank Miller Daredevil’a başlıyor.Humanity. Spirit hikayesini baştan sona çaldım diyor. Eisner’a da söylemiş. Elektra’nın çıkışı. 14 sayı sonra öldürür ama Marvel sonra canlandırır çok sevildiği için. Punisher ile birlikte non-lethal super hero kavramını sorgular. Daredevil hikayesinde kötü rolünde çıkar Punisher.
Sonra yine 80’lerde Avrupalılar aynı yolda. Watchmen. Ends cold war by faking an alien invasion and killing 3 million new yorkers
Watchmen daha önceki hiçbirşeye benzemiyor Amerikada. En komplike ÇR.
Sonra Dark Knight returns. 1040’lardan beri superman ile batman arkadaş. Ama 1986’dan sonra bunu bozuyor Frank Miller. Eski Batman yazarları “batırdın Batman’i" demişler.
Bu iki ÇR super hero innocence’ı sorguluyor.
80’lerin ikinci yarısında grim and gritty bir atmosfer aranıyor. Hulk’ın çocukken dayak yediği anlaşılmış. 1980’lerde Lex Luthor çılgın bilim adamından işadamına dönüştürülür. Aslında source of evil sorgulaması. Corporate America.
DC Robin’i öldürmeye karar verdi.
Ancak çizgi roman okuyucuları Todd'u Robin olarak hiçbir zaman benimsemedi. DC Comics 1998 yılında aldığı bir karar ile 900'lü bir numara üzerinden Jason Todd'un öldürülüp öldürülmemesine dair bir anket düzenleyeceğini açıkladı. Bu olay diğer medyalarda genelinde daha önce benzeri görülmemiş şekilde yer buldu.
Çizgi romanı takip etmeyen kişiler yanlışlıkla DC'nin Dick Grayson'ın ölümü için anketi düzenlediğini düşündüler.
10614 calls were received. 72 votes fark ile death verdict. Referandumların ölümcül sonuçları, halkın güvenilmezliği...
Tim Burton filmleri başlıyor. Batman.
Late 1970lerde ort comic fiyatı 40 cent. Çokmuş zamanına göre. .
Newsstand’den comic book store’lara geçiş. Özel klüpler gibi çalışıyor bunlar. Specialty item haline geçiş. Mass market product değil artık. Sadece çocuklara yönelik olmadığı fikri iyice yerleşmiş.
DC ilk sandman 1939, fought crooks with a gasmask
1974’de super hero, master of dreams olarak second sandman
Gaiman ikisinden de faydalandı Morpheus için.
Sandman #90 based on Mid summer nights dream, was the first comic to win a world fantasy award not in a special comic book category but in short story category. Ödülden sorna kuralı değiştirip bir daha ÇR almamasını sağlamışlar. Cumartesi ödülü almışlar, Pazar kuralı değiştirilmiş.
DC iyice özgür bırakmış. Bir Sandman sayısında serial killer convention yazmış. Mastürbasyon geçiyor.
1990’larda cinsellik Çrlarda artıyor. Artık iyi para kazandırıyor yaratıcılara da.
1992’de Todd Macfarlane ve birkaç sanatçı kendi yayınevlerini kurdular.IMAGE.
Al Simmons. African American assassin for the US is murdered and comes back as hellspawn. Karısı eski dostuyla evlenmiş.
ÇRlar sosyal sorunlarda araç olarak kullanılıyor. 1993’de anti-handgun story from DC . Doug wilder ikna etmeye çalışırken kullanır. Vali yazarları imza törenine çağırmış yardımlarından dolayı.
1996’da bir Süpermen sayısı Bosna’daki çocukları mayınlar konusunda bilinçlendirir. Sosyal sorumluluk.
1990’ların başında business boomed.
Speculators entered. Altın Çağ collector’s items gibi pahalı olacaklarını düşünerek fiyatları arttırıyorlar. Alternate covers, special editions üretilmeye başlandı bu dönemde. Bazı albümler 6 milyon sayı satılıyor. Aşırı bir baskı sayısı var.
Ama 1993’ten sonra binlerce comics stores closed. Hundreds of creators lost their jobs. Dot.com balonunun patlamasını hatırlattı bana. 1996’da Marvel filed for bankruptcy. Aylık satışlar 48 milyondan 7 milyona düştü.
Bu sırada Frank Miller Dark night returns’ün futuristic sequel’i üzerinde çalışıyor.
Marvel, DC, Darkhorse, and Image put up commemorative comics.
Kaptan Amerika sorgular ve 9/11 ile Allied dresden bombing arasında bağlantı kurar. Devleti eleştirir.
Stan Lee: Artık gazetede strip çizmek düşük bir iş, comic book çizmek prestijli oldu. Roller terine döndü.
Stan Lee e-comic matbu hali gibi olmaz derken, Steranko gelecek onlar diyor. Bence de Steranko haklı.
b
Süpermen kendi gezegeni yok olunca dünyaya geliyor. Bildiğin göçmen yahu aslında.
Jerry Seagal: “I had crushes on girls who didn’t care I existed. So it occurred to me what if I was terrific…”
Tüm gazetelere gönderirler , herkes hayır der
Will Eisner de mektup yazar ve kendilerini biraz daha geliştirmeleri gerektiğini söyler. Zaten Eisner’in biyografisinde de vardı bu olay.
1935’de Malcolm Wheeler Nicholson, pulp magazine writer turned comic publisher, had a revolutionary idea. Comic books with all-new never-published material. Ama bunu uygulamak için materyali çok ucuza mal etmesi lazım maliyet kurtarması için. “Bunu yapacak olanlar da başka yerde şansı olmayanlar oluyor. Yani ya çok genç, ya çok tecrübesiz ya da Yahudi olmaları lazım. “
Wheeler Nicholson’ın şirketi sonraları DC oldu. Supermen’e ilk şansı o verdi. 1938’de ilk kez DC’nin Action Comics’inde yayınlanır. Seagal ve Schuster 23 yaşındadır.
Orjinali newspaper strip için hazırlandığı için Schuster bunları sayfa düzeni yani comic book formatına göre düzenliyor. Çizgiromanın altın çağı böyle başlar.
O dönemdeki genel akımın aksine ortaçağda ya da başka bir gezegende geçmeyen, gerçek hayattaki şehrin sokaklarında sahne alan bir kahramandı.
“The New Deal was an effort to redirct people to look to a powerful force, the federal government, …Comic book superheros were super new dealers like costumed versions of Franklin Roosevelt.”
“Kent made Superman accessible.”
“Superman comes from this other place to America. He can never go back there. Its been destroyed. Very much as the Europe that especially the European Jews left behind was eventually destroyed." Süperman immigrant’ı temsil eder ve Clark Kent Amerika’da başarılı olmuş hali. Alegori.
Özellikle erkek çocuklar kimse anlamasa da birer gizli kahraman olduklarını düşünerek kendilerini iyi hissetti.
Süpermen, comic book olarak tutulunca, daily newspaper’da da çıkmaya başladı. Böylece 20 milyon insana ulaştı.
Action Comics’in her aylık sayısı milyona yakın sattı.
DC bu başarı karşısında bir kostüm kahraman daha ister. Bob Kane 22 yaşında devreye girdi. 25 yaşındaki senarist Bill Finger ile birlikte. Detective Comics’in 27. sayısında ilk kez çıktı. Onun süper güçleri yoktu. Suçlularla savaşıyordu. Sokaktaki bir olaydan sonra ortaya çıkıyordu.
Bu iki başarıdan sonra herkes bu yolu takip etmeye başladı. Crime fighters with catchy names. Kostümler.
1940’lara gelindiğinde çizgiroman piyasası süper kahramanlarla dolu. DC’de süpermen ve Batman’e Flash katılmış. Hawkman ve Green Lantern.
DC’nin 12 civarı rakibi var. Birisi Timely Comics. Sonradan Marvel olur.
1939’da Timely ‘de asistan olarak işe başlar Stan Lee. Akrabası yayıncınııni Martin Goodman. Stan daha yetişkinlere yönelik olmasını istiyor. Yayıncı olumsuz. O dönem çizgiroman kitaplarına çocuklar bayılıyor. Çocukluğun bir unsuru gibi. Gazetelerdekileri her yaş okuyor ama. Buradan hareketle çocukların daha fazla hoşuna gitsin diye Dick Greyson yaratılır
Captain Marvel 1940’da yaratılır. Aslında genç bir çocuk. Billy Bathson. Shazam deyince dönüşüyor süper kahramana.
DC mahkemeye verdi kendi kahramanlarına çok benziyor diye. Hatta satışları da geçmiş superman’i bir ara. 1953’e kadar sürdü. Sonra Marvel yayını bitti.
“Americans believe in instant solutions. Super heros do that.”Will Eisner
Look dergisinde iki sayfalık bir Süpermen yayınlanır ve Hitler ile Stalin’i adalete teslim edip savaşı bitirir süperman. Nazi Goebbels duydu ve süpermene Yahudi dedi.
“After the war, the super heros not just wave the flag but started to wear the flag.”
Captain America bu dönemde çıkar ve savaş ortamından beslenir. Kid sidekick var yine. Buggy Barnes. Joe Simon and Jack Kirby yaratır. İlk 10 sayıyı yaparlar. Jack huysuzmuş.
1942’de 15 milyon
Kullanılmış kağıt ve metallerin toplanıp teslim edilmesi kampanyası da var. Genelde çizgiromanlar teslim edilmiş. Bu yüzden golden age comics sayıları çok pahalı. Kalmamış o zamandan.
Will Eisner de mektup yazar ve kendilerini biraz daha geliştirmeleri gerektiğini söyler. Zaten Eisner’in biyografisinde de vardı bu olay.
Gazeteler reddedince şanslarını yeni yeni ortaya çıkan comic books’larda denerler. Bunların fiyatı 1 dime (10c). Comic books were originally just reprints of newspaper strips.
“It was the cheapest way for newspaper publishers to repack their comic strips. It was the videotape of its day. Gazete sinema, comic books video kaset gibi." Mike Richardson, Then President of Dark Horse
1935’de Malcolm Wheeler Nicholson, pulp magazine writer turned comic publisher, had a revolutionary idea. Comic books with all-new never-published material. Ama bunu uygulamak için materyali çok ucuza mal etmesi lazım maliyet kurtarması için. “Bunu yapacak olanlar da başka yerde şansı olmayanlar oluyor. Yani ya çok genç, ya çok tecrübesiz ya da Yahudi olmaları lazım. “
Wheeler Nicholson’ın şirketi sonraları DC oldu. Supermen’e ilk şansı o verdi. 1938’de ilk kez DC’nin Action Comics’inde yayınlanır. Seagal ve Schuster 23 yaşındadır.
Orjinali newspaper strip için hazırlandığı için Schuster bunları sayfa düzeni yani comic book formatına göre düzenliyor. Çizgiromanın altın çağı böyle başlar.
O dönemdeki genel akımın aksine ortaçağda ya da başka bir gezegende geçmeyen, gerçek hayattaki şehrin sokaklarında sahne alan bir kahramandı.
“The New Deal was an effort to redirct people to look to a powerful force, the federal government, …Comic book superheros were super new dealers like costumed versions of Franklin Roosevelt.”
Howard Zinn kitabında da New Deal konusunda olumlu bahsediliyordu.
“Kent made Superman accessible.”“Superman comes from this other place to America. He can never go back there. Its been destroyed. Very much as the Europe that especially the European Jews left behind was eventually destroyed." Süperman immigrant’ı temsil eder ve Clark Kent Amerika’da başarılı olmuş hali. Alegori. Özellikle erkek çocuklar kimse anlamasa da birer gizli kahraman olduklarını düşünerek kendilerini iyi hissetti.
Süpermen, comic book olarak tutulunca, daily newspaper’da da çıkmaya başladı. Böylece 20 milyon insana ulaştı.
Action Comics’in her aylık sayısı milyona yakın sattı.
DC bu başarı karşısında bir kostüm kahraman daha ister. Bob Kane 22 yaşında devreye girdi. 25 yaşındaki senarist Bill Finger ile birlikte. Detective Comics’in 27. sayısında ilk kez çıktı. Onun süper güçleri yoktu. Suçlularla savaşıyordu. Sokaktaki bir olaydan sonra ortaya çıkıyordu.
Bu iki başarıdan sonra herkes bu yolu takip etmeye başladı. Crime fighters with catchy names. Kostümler.
1940’lara gelindiğinde çizgiroman piyasası süper kahramanlarla dolu. DC’de süpermen ve Batman’e Flash katılmış. Hawkman ve Green Lantern.
Rivals produced Bulletman, Catman
Sub-Mariner ve Human Torch kahramanları farklı ama ilk kez bir jam session gibi aynı macerada biraraya getiriliyor: “Fire and Water”. Yayıncı Pazartesi masamda olacak deyince birkaç gün 12 çizgiromancı bir apartmanda çalışıyor ve tamamlıyor. Komşular şikayetçi. Polis çağırılıyor.
Birinci nesil çizgiromancılar çok çalışkandı diyorlar. Yine Eisner biyografisi de bu durumu teyid ediyor.
Birinci nesil çizgiromancılar çok çalışkandı diyorlar. Yine Eisner biyografisi de bu durumu teyid ediyor.
1939’da Timely ‘de asistan olarak işe başlar Stan Lee. Akrabası yayıncınııni Martin Goodman. Stan daha yetişkinlere yönelik olmasını istiyor. Yayıncı olumsuz. O dönem çizgiroman kitaplarına çocuklar bayılıyor. Çocukluğun bir unsuru gibi. Gazetelerdekileri her yaş okuyor ama. Buradan hareketle çocukların daha fazla hoşuna gitsin diye Dick Greyson yaratılır
Batman’in yanına yardımcı olarak konur. Çocuklar özdeşleşsin diye. Böylece Robin the boy wonder doğar. İlk Comic kid sidekick.
Gerçekten de Robin katıldıktan sonra Batman’in satışları ikiye katladı. Hemen diğer kahramanların yanına da sidekick eklenmiş. Hepsi çocuk. Sandman and Sandy. Greenarrow and speedy. Stan Lee nefret edermiş bu çocuk sidekicklerden.
Captain Marvel 1940’da yaratılır. Aslında genç bir çocuk. Billy Bathson. Shazam deyince dönüşüyor süper kahramana. DC mahkemeye verdi kendi kahramanlarına çok benziyor diye. Hatta satışları da geçmiş superman’i bir ara. 1953’e kadar sürdü. Sonra Marvel yayını bitti.
Başta Depression ile mücadele eden süperler artık ikinci dünya savaşına katılacaklardı.
“Americans believe in instant solutions. Super heros do that.”Will Eisner
“After the war, the super heros not just wave the flag but started to wear the flag.”
Captain America bu dönemde çıkar ve savaş ortamından beslenir. Kid sidekick var yine. Buggy Barnes. Joe Simon and Jack Kirby yaratır. İlk 10 sayıyı yaparlar. Jack huysuzmuş.
Pearl Harbor’dan 7 ay önce capt. America US donanmasını bir Asyalı düşman ülkeden kurtarır.
Tüm komik piyasası sanki devlet destekli gibi savaşı yüceltmeye başlar. Askerlere gönderilen care packages (çikolata-sigara) içine bunlar da konmaya başlanır. İlginç, üçü de zararlı aslında.
1942’de 15 milyon
1943’de 25 milyon ayda
ÇR’da altın çağın zirvesi ikinci dünya savaşında görüldü.
ÇR’da altın çağın zirvesi ikinci dünya savaşında görüldü.
Tüm bu savaş konulu Çrlara karşın Yahudi soykırımı konusuna değinilmemiş. Will Eisner buun garip buluyor. “Bence okuyucunun ilgisini çekmez diye düşünüldü” diyor.
“Aslında süper heros da faşistler gibi kaba kuvvetle sorun çözüyordu” dedi. Michael Chabon. Doğru.
Super heros, war bonds alınmasının reklamını yapmış.
Bradford Wright – Comic Book Nation
Bu maço ortamda Wonder woman’ı bir psikiyatr olan Charles Moulton yarattı. Lie detector’ın mucitlerinden biri. Harvard’lı. DC’ye danışman olarak girmiş. Yıl 1941.
 |
| Çizgiromanlar çöplerde |
Telepathic Tiara. Invisible plane. Magic Lasso. Bulletproff bracelets. Better gadgets than Batman. Eğer braceletları birbirine bağlanırsa gücünü kaybediyor.
Moulton'In eşi ve öğrencisiyle beraber çok eşli bir durumu varmış. ? Olive Byrne. Mormon ? Öğrenci asistanının kollarında aynı bilezikler var. Esin kaynağı o.
Stan Lee gibi bir grup yazar çizer dayanamayıp kendileri de savaşa gider. O dönem maceralar başkalarına verilir. Şirketlerde kahramanlara sahip çıkma hissi gelişir. Corporate heros haline gelişi başlar.
1945’de establishment figure haline geldiler. Batman platinum badge taşıyordu.
1950’lerde US senatosu saldırıya geçer ÇRlara
1953’de satışlar ayda 100 milyon olmuş.
Endüstri iyi durumda ama hayvan ÇRları teen comedies, gangsters, westerns, horror stories maceraları giriş yapıyor.
1950’lerde US senatosu saldırıya geçer ÇRlara
1953’de satışlar ayda 100 milyon olmuş.
Endüstri iyi durumda ama hayvan ÇRları teen comedies, gangsters, westerns, horror stories maceraları giriş yapıyor.
Bradford Wright: “Süper heros, New Deal ve ikinci dünya savaşıyla o kadar içiçie geçti ki bunların devri geçince tutunmakta zorlandılar”
Sadece 3 tanesi dayanabilmiş. Superman, Batman ve Wonder Woman.
1950’lerde American Way çıkışta.
1950’lerde American Way çıkışta.
Süpermen yaratıcıları mahkemeye verir şirketi. 1944’de kaybederler ve kovulurlar.
Seduction of the Innocent diye bir kitap çıkarır. Superman Complex’i tarif eder.
Birdenbire Batman ve Robin homoseksüel mi soruları Wonder woman’ın temiz aile kızına uymaması gözlerine batar.
1954’de iki senatör genç dimağlar üzerinde popüler kültürün etkileri konulu inceleme yapar. Wertham’da şiddeti körüklediklerini söyler. McCarthyism başlıyor zaten.
Sansürden korkan yayıncılar Comics Code Authority’yi kurarlar. Self-censuring organization that issues a seal of approval. Önce herşey buraya yollanıyor. Özellikle sex ve violence yok. Code-approved stories çağı.
Politikacılar, yargıçlar, saygın kurumlar, polisler asla küçük düşürülmeyecek. Established authority’ye saygı. Aileye saygı. Walking dead, vampires, werewolfes were prohibited.
Bradford: “Tam da bu dönem rockn roll başlıyor. O isyankarlığı çizgiromandan devralıyor. Aslında bir daha da o keskinliği kazanmadılar” diyor.
1954-1956 arası yarı yarıya satışlar düşer.
Gizli gizli okunan bir yayın haline gelmişler. Ebeveynler kızıyor.
1951 Eisenhower era finished. Hala toparlanmaya çalışıyorlar. Üç büyük DC kahramanı dışında diğerleri iptal. Mid fifties’de milyonlarca çocuk Çrları bilmiyor.
Late 1950s TV başladı. Çocuklar buna sardı.
1956’da eski kahramanlar science-fiction tarzında yeniden ele alınıyor.
Martin Goodman ile DC yayıncısı golf oynuyorlar New Yorkta. JLA DC’de başlar. Başarılı olur.
Martin Goodman, Stan Lee’den hero grubu yaratmasını ister. Ortağı Jack kirby ile Fantastic Four yaratılır. ABD Rusya uzay yarışından ilhamla. Uzaya giderken düşerler ve radyasyondan süper kahraman olurlar. Aralarında anlaşmazlıklar var. Mr Fantastic overexplains everything like stan lee. Bu çatışmalar yeni bir boyut katmaya başlıyor.
Lee, Goodman’a Marvel olarak değiştirtmiş firma ismini.Goodman’ın İlk ÇRın ismi.
Antiherolar çıkıyor. 1962’de Hulk ortaya çıkar. Bir başka atomic age antihero. 60larda atom bombası korkusu var.
Ordu Hulk’ı öldürmeye çalışır ama Comic Code Kurulu olmaz der. Ordu yanlış bilgilendirildiği için peşinde filan derler. Gençlerden mektuplar gelir. Beğenilir.
Marvel superheros were disoriented and confused. More real.
1962’de Spiderman. Stan Lee. Tutuyor. Steve Ditko. 1966’ya kadar yapar. Başlarda çizer verirmiş, diyalogları stan yerleştirirmiş. Ditko hikayeyi çok iyi anlatırdı diyor. İşte, aşkta, okulda problemli biri Peter Parker.
At the time, DC heros acted like the parents. But Marvel heros started to act like the readersDC establishment haline geliyor. Marvel daha gerçekçi hikayeler sunuyor. 1964’te Captain Amerika geri gelir. Stan lee and jack kirby. Partneri ölmüş. Buzlar arasında kalmış yıllarca. Depresyonda. Sanki çizgiromanda hayal kırıklığını temsil ediyor. Aslında bir çeşit John Rambo gibi. Amerika’da da protestolar var özgürlük için.
Devlete karşı bir hayal kırıklığı var. 1965’de revolutionary heros olarak sayılıyorlar anketlere göre.
1968’de Marvel 55 milyon satıyor yılda. DC kadar ya da geçiyor.
Pop art and op-art (optical effects) I ben getirdim Nick Fury ile diyor. Jim Steranko. First rock star artist in comics.
Son karede öpüşmeyi kaldırın deyince silah yakın çekimi koyuyor.
Black panther – siyahi hero çıkıyor. Marvel zorluyor.
1969’da dizi bitiyor. ÇR satışları da %60 azalıyor.
1950’lerdeki superhero revival, counterculture ile karşı karşıya.
1966’da DC atak olarak Wonder woman’ı tekrar ele alıyor. Süper güçleri yerine karate bilmesine karar verilir. Feminist hareketlere de yaslanmak istiyorlar. 4 yıl sonra eskiye dönüyor.
Batman’de tekrar ele alınıyor. Neil Adams gerçekçi bir damar takip ediyor. O'neill. 1960 sonu 70 başında vahşileşiyor Batman.
Vietnam çok netameli bir konu. Kimse girmiyor. 60 sonu 70 başı. Biz vietnamla ilgili birşeyler yapmaya cesaret edene kadar savaş bitti diyor.
1971’de Stan Lee’den hükümetten uyuşturucu bağımlılığı ile ilgili bir şeyler yazması isteniyor. Green Goblin macerası. Comic code authority izin vermiyor. Uyuşturucudan bahsedemezsin diyorlar. Lee, Martin Goodman (yayıncısı) ile konuşur, onay olsa da olmasa da çıkaralım der. Destekler. Onay damgası olmadan çıkarır spidermani . Korkulan hiç bir şey olmadı diyor. Çıkan tartışmalar sonucu comics code liberalized. Bir kaç ay sonra DC Green arrow’un eski sidekick’ini uyuşturucu bağımlısı olarak gösteren bir macera yayınlar. Damga sorun olmaz. Teşekkür gelir New York belediyesinden.
Reinterpreting the hero to reflect the time
1978’de süpermen filmi
Neil Adams film yapılırken 1975’de DC’ye baskı uygular ve yazarlarının haklarını vermesi için çalışır. Adları çıkması ve makul bir ömür boyu emeklilik alırlar.
İlk 2 süpermen filmi başarılır olur.
1963’de Stan Lee ve Jack Kirby yaratır, X-men başlar. 1970’lerin sonuna doğru patlar. Wolverine kötüyle kötü olan Generation X’e yakışan bir kahraman. Bigotry ile ilgili diyor Stan. Nefret ediliyorlar. Puberty’de süper güçleri ortaya çıkan bir grup. Herkes dünyayı ele geçireceklerinden korkup saldırıyor. The right to live, the righ to exist tartışılıyor.
“The idea of being simultaneosly special and persecuted” Michael Chabon.
1979’da Frank Miller Daredevil’a başlıyor.Humanity. Spirit hikayesini baştan sona çaldım diyor. Eisner’a da söylemiş. Elektra’nın çıkışı. 14 sayı sonra öldürür ama Marvel sonra canlandırır çok sevildiği için. Punisher ile birlikte non-lethal super hero kavramını sorgular. Daredevil hikayesinde kötü rolünde çıkar Punisher.
Sonra yine 80’lerde Avrupalılar aynı yolda. Watchmen. Ends cold war by faking an alien invasion and killing 3 million new yorkers
Watchmen daha önceki hiçbirşeye benzemiyor Amerikada. En komplike ÇR.
Sonra Dark Knight returns. 1040’lardan beri superman ile batman arkadaş. Ama 1986’dan sonra bunu bozuyor Frank Miller. Eski Batman yazarları “batırdın Batman’i" demişler.
Bu iki ÇR super hero innocence’ı sorguluyor.
80’lerin ikinci yarısında grim and gritty bir atmosfer aranıyor. Hulk’ın çocukken dayak yediği anlaşılmış. 1980’lerde Lex Luthor çılgın bilim adamından işadamına dönüştürülür. Aslında source of evil sorgulaması. Corporate America.
DC Robin’i öldürmeye karar verdi.
Çizgi romanı takip etmeyen kişiler yanlışlıkla DC'nin Dick Grayson'ın ölümü için anketi düzenlediğini düşündüler.
Anket sonucu çok küçük bir fark ile (5.343 'e karşı 5.271 oy) "Evet" diyenler kazandı. Çizgi romanda Joker, "A Death in the Family" serisinde Todd'u bir levye ile ağır şekilde dövdükten sonra bombaya bağlayarak bir ambarda ölüme terk etti.
Jason Todd sevilmeyen bir karakter oluyor. Joker sopayla döver ve patlatır mekanını. 198810614 calls were received. 72 votes fark ile death verdict. Referandumların ölümcül sonuçları, halkın güvenilmezliği...
Tim Burton filmleri başlıyor. Batman.
Late 1970lerde ort comic fiyatı 40 cent. Çokmuş zamanına göre. .
Newsstand’den comic book store’lara geçiş. Özel klüpler gibi çalışıyor bunlar. Specialty item haline geçiş. Mass market product değil artık. Sadece çocuklara yönelik olmadığı fikri iyice yerleşmiş.
1974’de super hero, master of dreams olarak second sandman
Gaiman ikisinden de faydalandı Morpheus için.
Sandman #90 based on Mid summer nights dream, was the first comic to win a world fantasy award not in a special comic book category but in short story category. Ödülden sorna kuralı değiştirip bir daha ÇR almamasını sağlamışlar. Cumartesi ödülü almışlar, Pazar kuralı değiştirilmiş. DC iyice özgür bırakmış. Bir Sandman sayısında serial killer convention yazmış. Mastürbasyon geçiyor.
1990’larda cinsellik Çrlarda artıyor. Artık iyi para kazandırıyor yaratıcılara da.
1992’de Todd Macfarlane ve birkaç sanatçı kendi yayınevlerini kurdular.IMAGE.
Al Simmons. African American assassin for the US is murdered and comes back as hellspawn. Karısı eski dostuyla evlenmiş.
ÇRlar sosyal sorunlarda araç olarak kullanılıyor. 1993’de anti-handgun story from DC . Doug wilder ikna etmeye çalışırken kullanır. Vali yazarları imza törenine çağırmış yardımlarından dolayı.
1996’da bir Süpermen sayısı Bosna’daki çocukları mayınlar konusunda bilinçlendirir. Sosyal sorumluluk.
1990’ların başında business boomed.
Speculators entered. Altın Çağ collector’s items gibi pahalı olacaklarını düşünerek fiyatları arttırıyorlar. Alternate covers, special editions üretilmeye başlandı bu dönemde. Bazı albümler 6 milyon sayı satılıyor. Aşırı bir baskı sayısı var.
Yalancı bir zenginlik.
Ama 1993’ten sonra binlerce comics stores closed. Hundreds of creators lost their jobs. Dot.com balonunun patlamasını hatırlattı bana. 1996’da Marvel filed for bankruptcy. Aylık satışlar 48 milyondan 7 milyona düştü.
Zaten internet ve electronic games ortalığı kasıp kavuruyor. Kör topal 90’ların sonunu geçirmiş ÇR endüstrisi. Supermen ile Lois lane evlendirilmiş. Lex Luthor başkan seçilmiş. Her şeyi yapıyorlar ilgi çekmek için.
9/11 gelir.
Bu sırada Frank Miller Dark night returns’ün futuristic sequel’i üzerinde çalışıyor.
Marvel, DC, Darkhorse, and Image put up commemorative comics.
Kaptan Amerika sorgular ve 9/11 ile Allied dresden bombing arasında bağlantı kurar. Devleti eleştirir.
Stan Lee e-comic matbu hali gibi olmaz derken, Steranko gelecek onlar diyor. Bence de Steranko haklı.
b
