A History of Horror with Mark Gatiss (1/3) (2010)
BBC'den 3 bölümlük bir korku sineması tarihi. Seyrettikten sonra korku filmlerinin evrimi üzerine kabaca bir fikir sahibi olabiliyorsunuz. Konuya ilgisi olanların mutlaka farklı bir şeyler bulabileceği zengin içerikli bir yolculuk.İlk bölüm Lon Chaney, Bela Lugosi ve Boris Karloff ağırlıklı.
NOTLAR
Three greatest eras of horror films
1925 Phantom of the Opera ile başlayan ilk dönem
Phantom – Lon Chaney (The godfather of horror actors) – Mary
Philbin
Carla Laemmle – niece of the founder of the universal
studios. Filmde de küçük bir rolü var (Phantom)
 |
| Mary Philbin |
 |
| Lon Chaney - Phantom of the Opera |
Lon Chaney sonrasında
Notre Dame ve
London after Midnight’da
oynar. Self-taught makeup skills. Travelling vaudeville and theatre actor
olduğu için makyajı biliyor.
 |
| Lon Chaney - Notre Dame |
 |
| Lon Chaney - London after Midnight |
LA Natural History Museum’da Lon Chaney makeup kit
saklanıyor.
Phantom of the opera’da iple burnunun ucunu yukarı kaldırarak
burunsuzluk efekti yaratıyor.
Kendi yüzünün maskesini yapmış. Makyaj tekniklerini de
denermiş üstünde.
 |
| Lon Chaney |
 |
| Makyaj Çantası |
Universal founder Carl Lammle was not a fan of horror.
Phantom başarılı olunca oğlu Carl Laemmle jr ikna etmiş yenileri için. Fakat
1929’da Wall Street crash. Great Depression. Kısıntılar. Jr Dracula hikayesinin
peşinde. O sıralar Britler tiyatro oyununu başarıyla sergiliyor. Sesli çekilen
ilk korku filmi Dracula oldu sonunda. Açılışta Carla Laemmle var yine. Okuyan
gözlüklü kız. Arabanın içinde. Tiyatro yonunun senaryosuna dayanıyor. Broadway’de
de Macar Bela (Beyla)
Lugosi ile başarılı oldu. Macaristanda tiyatrocuymuş
zaten.
Dracula’ya ilk modern korku filmi denilebilir. Sesli. Gişede
başarılı.
 |
| Okuyan kız Carla Laemmle |
 |
| Bela Lugosi |
Frankenstein mezarlıkta başlar.
Tabut çıkarıyorlar.
Jack Pierce – Universal’s head of makeup. 2 hafta çalışmış Karloff'la. Öncesinde 6 ayda düşünmüş. Boynundaki metal çıkıntılar elektrod
olarak düşünülmüş. Reanimasyon için.
Gençken okulda önyargılarla boğuşmuş çok. Esmer.
Malibu Lake’de korku sinemasının ilk tartışmalı sahnesi
çekilir. Çocuğu göle atıp öldürüşü. 1931 yılında büyük tepkiler almış. Little
Maria. Yasaklanmış bazı eyaletlerde ve Britain’da. Kesilmiş o sahne. Gişede
başarılı.
Twin pillars of horror: Lugosi and Karloff
Korku filmlerinin başarısını gören diğer yapım şirketleri de
bu türe giriyor.
 |
| soldan sağa, Bela Lugosi ve Boris Karloff |
Paramount 1931’de Jeckyl Hyde’ı çeker. Fredric March.
Seyirci ayna karşısında dönüşümü görüyor. Önemli bir sahne. Filtre kullanımıyla
yapılabiliyor. Oscar alıyor Fredric 1932’de.
Warner Bros o sıralar gritty gangster filmleriyle meşhur.
Ama onlar da korkuya el atıyor.
Mystery of the Wax Museum (1933) (Lionel Atwill, Fay Wray)
Bir sculptor cesetleri kaçırıp balmumuyla kaplayarak,
embalming in wax, müzesinde sergiliyor.
James Whale ilk korku sineması
auteur yönetmeni sayılıyor.
Universal onun sayesinde korku filmlerinde öncü.
 |
| James Whale |
The Old Dark House (1932). Lost strangers stumble upon a
dark place. Bu alt-türün ilk örneği. The
brutal butler was played by
Boris Karloff. The lady was played
by
Gloria Stuart. James Whale (işçi sınıfı bir ailenin çocuğu) prodüksiyonda
her şeyle ilgilenen titiz bir yönetmen. Kara mizah kullanımını seviyor.
Dark
Humor.
 |
| Gloria Stuart |
 |
| James Whale |
Bride of Frankenstein
1935’de universal tüm kontrolü ona verince Frankenstein’a
devam filmi çekiyor David Whale. Aklında bambaşka bir film çıkartmak var.
Brutal society konusunu işliyor. Whale bu filmde ne Frankenstein
ve monster ağırlıklı iken
burada Pretorius (Ernest Thesiger) önemli bir figür, Whale’in İngiltere’deki tiyatro günlerinden
arkadaşı. Bride’ın makeup, Nefertiti’den inspired. Bride of Franky Whale’in son
korku filmi oluyor. 1930ların başında sansür yok. Bazı filmler gothic’ten
sadizme kayıyor
 |
| Pretorius |
 |
| James Whale ve Pretorius |
 |
| Colin Clive as Dr Frankenstein |
 |
| Elsa Lanchester |
Mad House
Island of Lost Souls – Charles Laughton adada hayvanalla
insanları birleştirip yeni canlılar yapıyor.
Black Cat – Bela Lugosi ve Boris Karloff
 |
| Island of Lost Souls |
 |
| Black Cat |
Freaks (1932) – Saga of sexual manipulation and revenge set in
a travelling sight ? show. Actual carnival people were included.
Tod Browning
yaptı.
Dracula’nın da yönetmeniydi. Hepsi gerçek insanlardı. Jack Pierce makyajı
değildi ekrandaki yüzler. Gerçekti hepsi.
Scott Fitzgerald MGM stüdyoları kantinine girdiğinde yemek
yiyen bir siyam ikizi görür ve dışarı çıkıp kusar.
Karnaval insanları genelde
iyi gösterilir. Cücenin parasına konmak için güzel kadın onu öldürünce karnaval
insanları intikam alır. Filmde iyi gösterilen karakterler birden katile
dönüşür. Çıktıktan 1 ay sonra geri çekildi. Korku filmlerine karşı protestolar
başladı. Film şirketleri biraz soğuyor. Universal
“double bill” olarak (iki film birden yani - true romance'de triple bill vardı mesela, 3 film birden) Frankenstein ve Dracula’yı bu duraklama döneminde tekrar gösterime soktu. Büyük
ilgi gördü.
 |
| Tod Browning |
1930’ların sonunda ikinci korku filmleri dalgası. Universal
üçüncü Franky filmi Son of Frankenstein’ı çeker. Bu sefer family-friendly
swashbuckling bir yaklaşım. Dört yaşındaki oğul rolünü Donnie Dunnagan oynuyor.
Sonradan Disney’in animasyonu Bambie’nin de sesi olmuş. Müthiş kadro. Karloff’un
tanışınca ilk yaptığı dondurma almak. Bela Lugosi, body-snatching Igor rolünde.
Bela Lugosi’nin o dönem ekonomisi kötü. Stüdyo bunu
öğrenince ucuza çalışmayı deniyor ama Basil Rathbone ve Karloff stüdyoya karşı
onu koruyor. Doğru dürüst bir para almasını sağlıyorlar.
Sonunda Franky sülfür çukuruna düşürülüyor. Terminator ve
Alien 3 finaline benziyor.
1940’larda sequellar coşmuş. Son of Franky kalitesi
universalın yeni filmlerinde yok.
Mummy ve Wolfman de bu dönem filmleri. Lon Chaney’in oğlu
uynamış şkşsşnde de.
RKO stüdyosu Universal’ın para basan canavarlarına
öykünüyor. Marvel DC gibi sanki. Para yapmak için
sensational horror films
çıkardı.
1942’de RKO Horror Unit’in başındaki
Val Lewton. Bütçeler çok düşük.
Önce ilgi çekecek bir isim bulun, sonra buna senaryo yazın şeklinde bir
yaklaşımı var büyük patronlarının. Bu dar hareket alanında Lewton yaratcılık
sergileyebildi.
İlk filmi Cat Woman. Pantere dönüşen bir kadın var. Korku
sinemasında
"less could be more" olduğunu keşfetti. Düşük bütçeyi avantaja
çevirmeye çalıştı.
Monster didnt have to be seen, just suggested. Korkudan çok gerilime
yönelim.
Slow build up followerd by a sudden but unthreatening jolt has become
known as a “Lewton bus”. Hala çok kullanılan bir teknik.
 |
| Val Lewton |
 |
| "Lewton Bus" |
 |
| Boris Karloff |
 |
| Bela Lugosi |
John Carpenter overrated buluyor Lewton’ı. Jurassic parkı o yapsaydı hiçbir şey göremezdik diyor mesela. Bir şey göstermeden gerilim
yaratmayı sevmiyormuş kendisi. Pek katılmıyorum.
Lewton Karloff’a iyi roller verdi.
Body Snatchers mesela.
Yine
Bela Lugosi de var ama ikincil bir rolde. 3 tane pul çıkarılmış Karloff için. Ender bir başarı.
 |
| Boris Karloff |
Bela Lugosi Dracula karakterini ya da benzerini
canlandırmamış Ama parasal sebeplerle bir Abbott ve Costello filminde 1948’de
yine Dracula olmuş. Monster comedy.
1951’de Brit’e çağrıldı to revive a Dracula stage play. Önce
kırsalda oyunun kendisini ispatlaması lazım. Ancak sonra West End’de
sahnelenecek.
Tur sırasında salonda kıkırtılar duyuluyor bazen. Eskisi
kadar korkutmuyor. Rol arkadaşına "Dracula benim için Hamlet gibi" diyor.
Sonuçta regional theatre’In ötesine geçemiyor oyun. İstediği comeback olmuyor.
5 sene sonra vefat ediyor. Dracula pelerini giydirilerek gömülüyor.
1950lerin başında horror cinema 2 decade sonra ölü.
But of
course its just when u think the monster is dead, it comes back. Stronger.
 |
| Bela Lugosi (Abbott ve Costello filmi) |
KARIŞIK RESİMLER
