Tenten Sovyetler'de: Bir Tenten Belgeseli

Tintin’s Adventure with Frank Gardner (2011)

BBC'nin güvenlik muhabiri Frank Gardner Tenten Sovyetler'de macerasını adım adım gerçek coğrafyalarda takip ederken, bir yandan da Tenten uzmanları ile görüşerek albümün yapım hikayesi üzerine bilinmeyenleri gün yüzüne çıkarıyor. Yakın zaman önce bu albümün renkli halinin piyasaya sürüldüğünü düşünürsek, seyretmenin tam zamanı demek yanlış olmaz. . 

NOTLAR

250 milyon albüm satışı

80’in üzerinde dile çeviri

Amilcar CGSS model – Tenten’in ilk kovalamaca sahnesinde bindiği araba.

Late 1920s

Made in Paris

Soviets macerasında var bu araba. Tenten Sovyetlerde albümünün ilk karelerinde tenten farklı.

Le Petite Vingtieme’de haftalık olarak büyük başarı kazandı.

Michael Farr, Herge’nin bir arkadaşı ve iyi bir Tenten uzmanı. “Avrupada strip cartoon’u Herge getirdi. “

Hand bike diye bir alet var. Tekerlekli sandalye bisiklet benzeri bir araca dönüşüyor takınca sandalyeye. Gidonu önden arkaya kürek çeker gibi çevirdikçe ilerliyor. Trenle gitti Brussels’a.

Brussels

İstanbul’a da gelmiş Frank gençken. Herif her yeri gezmiş zaten. 

Herge Museum

Orjinal planşların çoğu burada.

Orjinal sayfa. 1929 tarihli.

Herge 21 yaşında yarattı Tenteni. Self-taught artist. Belçika dışına da pek çıkmamış. Sadece izci olarak birkaç kere kısa süreliğine 

Tenten'i Abbe Norbert sipariş ediyor. Hem rahip hem editör. Faşist. Mussolini resmi var duvarında. Sovyetleri şeytani olarak göstermek amacıyla istiyor.

Albümde Herge ana kaynak olarak Moscou sans voiles’i kullanıyor. Joseph Douillet. Former Belgium consulat in Russia. Anti russian man. Hatta bir sahne aynen alınmış.

Herge’nin fotolardan çizdiği biliniyor. Sovyetleri hayalinde çizdiği zannedilirken French Photojournalist Robert Sexe’nin Sovyetlerden ilk fotoları getirdiği öğrenildi yakın zamanda.

Jean Paul Schulz, Herge ile Sexe arasındaki bağlantıları araştırıyor. Sexe’nin fotoları gazetelerde yayınlanmış.

Benzerlikler şöyle: mesela Tenten’de Sovyetlerde albümünde Belgian Gillet-Herstal motoru kullanıyor. 1929’da çıktı Sovyetler macerası. Sexe’nin fotolarının yayınlanmasından 4 yıl sonra.

Sexe Ruyadan sonra Kongo ve Amerika’ya gitti. Bunlar Tenten’in ilk 3 macerasında gittiği ülkelerdi.

1950’lerden sonra dünya çapında okuyucu buluyor Tenten. Çünkü İngilizce'ye çevriliyor. 

Leslie Lonsdale-Cooper ve Michael Turner believed that British children would love the Tintin books too. 1950’lerde bir yayınevini razı ettiler ama yayıncı boş zamanlarında bedavaya çevirmelerini şart koştu. Her sayfa için 4 saat harcayarak anlamı tam vermek için uğraştılar.

Herge Leslie’ye bir notunda “Leslie, who did so much for my little son” diyor.

Çeviri sırasında aldığı notları dosyada saklamış.

Billions of Blue Blistering Barnacles gibi jargonları Leslie çevirmiş. Bazı kısımları tamamen değiştirmişler çünkü çevirileri İngilizce’de anlamsız oluyordu dedi. Herge’de kabul etmiş. Michael ile beraber pek çok yeni laf icat etmişler.

Sovyetlerde macerasına çıktığı tren garı. Şu anda modern yenilenmiş hali var. Brussel’s Gare du Nord  Railway Station

Simon Doyle – Tintin Enthusiast

İlk double page’de trene biner ve bomba patlar.

Haftalık yayınlandığı için aksiyon hızlı ve merak ettirici sonlar tasarlanıyor. Silent cinema’da impossible cliffending moments kullanıyor o dönem. Ertesi hafta sürprizle açılıyor sinema. Dizi gibi film oynatıyorlar. 

Berlin

Herge Sovyetler macerasında Tenten'i Berlin’e uğratır çünkü o zamanlar dünyanın en renkli başkenti burasıdır. Bugünün New York’u gibi.

Mercedes enthusiast

Berlin takip sahnesindeki arabanın orjinalini arıyor.

1929 Mercedes Benz

Zamanının en iyi arabası olduğu çin Naziler kullanıyor. Savaş sonrası hatırlatmasın diye kullanılmıyor.

Ağaçtan mercedes’e atlayıp sürmeye başlayınca tenten’in saçını rüzgar geriye atıyor. Ve hep öyle kalıyor. Rusya’ya bu arabayla kaçar tenten.

Sovyetlerdeki durumu tek yanlı olarak resmettiği kareler. 

Moscow Art Museum

Malevich – Black Square painting

1915 – revolutionary for its time

Last square completely black. Just like Malevich’s painting. This is Herge the young artist combining a cliffhanger ending with a reference to the very latest from the artistic avantgarde movement.

Yeniliklere meraklı herge.

Power station that provides heating for central moscow. 1920’lerde bir English trade union delegate grubu ziyaret ediyor gerçekten. Aynı çizgiromandaki gibi.

Kulaks – middle class farmers – were described by Lenşn as bloodsuckers of the people. Stories abounded that these independent farmers had their grain and property  robbed by a state at odds with land ownership and personal wealth. Trene binişi Brussels ve İngiltere’dekinden çok daha kolay oldu.

Özellikle rural communities suffered heavily under Stalin’s agromanagement

Kulaklara bizim varlık vergisi gibi çok yüklenmiş sovyetler. Protesto edenler Gulag labor camps’e psotalamışlar. O dönem Afrika gibiydik diyor Ruslar.

Kamptakilere 80 millik Moskva’yı denize bağlayan kanalı kazdırıyorlar.

KGB binası (Daha yeni Tostoy’da görmüştük :) )

FSB hala 200.000 üzeri çalışana sahipi.

Koutepoff’un KGB tarafından kaçırılması olayını Tenten’in kaçırılması olarak işler. Hatta bir mektup uydurur.

Herge ilk albümü sahiplenmiyor ve antibolşevik ten yanlı bir albüm olarak niteliyor. Renklendirilmesini istemiyordu bu yüzden.

KARIŞIK RESİMLER